Ο Κωνσταντίνος είχε οχτώ μεγαλύτερα αδέρφια όλα αγόρια και έχασε τον πατέρα του όταν ήταν εφτά χρόνων. Το 1872 μετακόμισε με τη μητέρα και τα αδέρφια του στο Λίβερπουλ της Αγγλίας και τέσσερα χρόνια αργότερα η επιχείρηση του πατέρα του καταστράφηκε κατά τη διάρκεια οικονομικού κραχ στην Αίγυπτο.
Το 1877 η οικογένεια Καβάφη έμεινε στο Λονδίνο και στο τέλος του χρόνου επέστρεψαν στην Αλεξάνδρεια. Κατά τη διάρκεια του εκπαιδευτικού έτους 1881-1882 ο Κωνσταντίνος φοίτησε στην εμπορική σχολή Λύκειο Ερμής και ξεκίνησε τη συγγραφή ενός ιστορικού λεξικού το οποίο διέκοψε στο λήμμα Αλέξανδρος.
Το καλοκαίρι του 1882 η οικογένεια εγκατέλειψε ξανά την Αλεξάνδρεια, αυτή τη φορά εξαιτίας της εξέγερσης στην πόλη που οδήγησε στην καταστροφή της από τους Άγγλους. Κατέφυγαν στην Κωνσταντινούπολη, στο πατρικό σπίτι της Χαρίκλειας, όπου φιλοξενήθηκαν από τον πατέρα της Γεωργάκη Φωτιάδη.
Στην Κωνσταντινούπολη εκδηλώθηκε για πρώτη φορά σύμφωνα με μαρτυρίες η ομοφυλοφιλική τάση του Καβάφη. Τότε φαίνεται επίσης πως ολοκλήρωσε τις σπουδές του και εξέφρασε την επιθυμία να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία και την πολιτική.
 |
| Το χειρόγραφο του ποιήματός του Θερμοπύλες |
Το 1886 κατείχε δημοσιογραφική ταυτότητα από το περιοδικό Τηλέγραφος και ξεκίνησε τη συνεργασία του με το λογοτεχνικό περιοδικό Έσπερος και την εφημερίδα Ομόνοια, όπου δημοσίευσε ποιήματα και πεζά. Πέντε χρόνια αργότερα πέθανε ο αδερφός του Πέτρος-Ιωάννης και ο θείος του Γεώργιος Καβάφης. Συνέχισε να δημοσιεύει κείμενά του σε εφημερίδες και περιοδικά της Αλεξάνδρειας και της Λειψίας και το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου έστειλε το ποίημα Κτίσται στο Αττικόν Ημερολόγιον.
Το 1892 προσλήφθηκε στην Υπηρεσία Αρδεύσεων. Το 1893 ταξίδεψε στο Κάιρο. Το 1896 πέθανε ο παππούς του Γεωργάκης Φωτιάδης. Την ίδια χρονιά ο Γεώργιος Τσοκόπουλος επισήμανε την αξία του ποιητικού του έργου. Ένα χρόνο αργότερα εξέδωσε τα Τείχη με παράλληλη μετάφραση στα αγγλικά από τον αδερφό του Τζων, με τον οποίο ταξίδεψε στο Παρίσι και το Λονδίνο.
Τον επόμενο χρόνο δημοσίευσε και εξέδωσε ποιήματα στην Αλεξάνδρεια και την Αθήνα. Το 1899 πέθανε η μητέρα του. Το 1901 επισκέφτηκε την Αθήνα για πρώτη φορά, όπου γνωρίστηκε με τους Κίμωνα Μιχαηλίδη, Ιωάννη Πολέμη και Γρηγόριο Ξενόπουλο και δημοσίευσε έργα σε διάφορα περιοδικά, ανάμεσα σ’ άλλα και στα Παναθήναια.
Επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια και το 1902 πέθανε ο αδερφός του Αριστείδης. Ένα χρόνο αργότερα ταξίδεψε ξανά στην Αθήνα. Το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου δημοσιεύτηκε από τον Γρηγόριο Ξενόπουλο η πρώτη εκτενής κριτική παρουσίαση της ποίησής του, στα Παναθήναια.
Το 1904 έκδοσε στην Αλεξάνδρεια την πρώτη συλλογή ποιημάτων του. Το 1907 μετακόμισε στην οδό Λέψιους 10, ξεκίνησε να ζει ως μποέμ και μπήκε στο λογοτεχνικό κύκλο της Νέας Ζωής μετά από γνωριμία του με τον ποιητή Παύλο Πετρίδη.
Το 1910 χρονολογείται η έκδοση του δεύτερου τεύχους συλλογής ποιημάτων του. Το 1912 ξεκίνησαν τα επικριτικά σχόλια για την ποίησή του από αθηναϊκούς και αλεξανδρινούς κύκλους. Ο Καβάφης ετοίμαζε τότε την πρώτη συλλογή ποιημάτων του σε μονόφυλλα( η οποία συνεχίστηκε τα έτη 1917 [η δεύτερη], 1918 [η τρίτη], 1920 [η τέταρτη και η πέμπτη], 1924 [η έκτη και η έβδομη] , 1929 [η όγδοη και η ένατη], 1930 [ η δέκατη]).
Το 1914 γνωρίστηκε με τον άγγλο μυθιστοριογράφο Έντουαρντ Μόργκαν Φόστερ, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του τελευταίου στην Eλλάδα. Η κριτική διαμάχη γύρω από την ποίησή του κράτησε ως το τέλος της ζωής του με αμείωτη ένταση και συνεχίστηκε για πολλά χρόνια.
Το 1917 πραγματοποιήθηκε έκδοση επιλογής εικοσιενός ποιημάτων του Καβάφη μαζί με μια μελέτη του Γ.Βρισιμιτζάκη για το έργο του με έγκριση του ποιητή στη σειρά των Γραμμάτων Βιβλία της Ζωής. Το βιβλίο γνώρισε δυο εκδόσεις που εξαντλήθηκαν. Το 1918 πέθανε ο ξάδερφός του Γ.Ψύλλιαρης, με τον οποίο σύμφωνα με πληροφορίες ο ποιητής είχε τον πρώτο του ερωτικό δεσμό σε εφηβική ηλικία.
Τότε πραγματοποιήθηκε και η διάλεξη του Αλέκου Σεγκόπουλου για την καβαφική ποίηση στην αίθουσα του επιστημονικού συλλόγου Πτολεμαίος Α΄. Το κείμενο της διάλεξης, γραμμένο όπως αποδείχτηκε από τον ίδιο τον Καβάφη προκάλεσε αντιδράσεις. Την ίδια χρονιά ο ποιητής κυκλοφόρησε την τρίτη συλλογή μονοφύλλων του.
Ένα χρόνο αργότερα ο E.M. Forster δημοσίευσε το ιστορικής αξίας δοκίμιο για τον Καβάφη στο περιοδικό Atheneum του Λονδίνου (το 1922 εξέδωσε το αφιερωμένο στον ποιητή βιβλίο Alexandria. A history and a guide). Το 1920 πέθανε στη Γαλλία σε ηλικία εξήντα χρόνων ο αδερφός του Παύλος.
Το 1921 σημειώθηκαν η διάλεξη του Τέλλου Άγρα και το άρθρο του Παλαμά στο Εμπρός για τον Καβάφη.
Το 1922 ο Καβάφης παραιτήθηκε από την Εταιρεία Αρδεύσεων και ένα χρόνο αργότερα πέθανε ο αδερφός του Τζων. Το 1924 κυκλοφόρησε το αφιερωμένο στον Καβάφη τεύχος της Νέας Τέχνης και δημοσιεύτηκε η Ιθάκη στο περιοδικό Criterion από τον Thomas Eliot.
Το 1926 τιμήθηκε από τη δικτατορία του Παγκάλου με το παράσημο του Φοίνικος και εξέδωσε το περιοδικό Αλεξανδρινή Τέχνη. Το 1927 συνδέθηκε φιλικά με τη Μαρίκα Κοτοπούλη που είχε τότε επισκεφτεί την Αλεξάνδρεια και γνωρίστηκε με το Νίκο Καζαντζάκη. Το 1932 μετά από ιατρική διάγνωση για καρκίνο του λάρυγγα ο Καβάφης μετακόμισε στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκε στο ξενοδοχείο Κοσμοπολίτ. Την ίδια χρονιά υποβλήθηκε σε τραχειοτομή και έχασε τη φωνή του, μεταφέρθηκε για ανάρρωση στην κλινική Καψαλά στην Κηφισιά και τύπωσε το ποίημα Μέρες του 1908.
Το 1933 επέστερψε στην Αλεξάνδρεια και στις αρχές Απριλίου αναγκάστηκε να μπει στο νοσοκομείο. Στις 28 του ίδιου μήνα έπαθε εγκεφαλική συμφόρηση και πέθανε τα ξημερώματα της επομένης, τη μέρα των γενεθλίων του.
