Αποκρυφισμός

Το πεντάγραμμα του Lèvi , το οποίο συμβολίζει τον μικρόκοσμο ή τον άνθρωπο

Σύμφωνα με την αποκρυφιστική σύλληψη, το πραγματικό σύμπαν κρύβει μέσα του μια άλλη μυστηριώδη πραγματικότητα της οποίας ο τεράστιος συμβολισμός μπορεί να κατανοηθεί και να διασαφηνιστεί.

Ο όρος, απορρέει από το έργο De occulta philosophia από τον Γερμανό ανθρωπιστή H.C. Agrippa του Nettesheim και χρησιμοποιηθηκε από τον αποκρυφιστή Eliphas Lèvi (AL Constant, 1810-1875).

Ο Eliphas Lèvi , ψευδώνυμο του Alphonse Louis Constant (1810 - 1875), ήταν Γάλλος, ο πιο διάσημος αποκρυφιστής του 19ου αιώνα.

Εργα του:

Dogme et rituel de la Haute Magie, 1855-56
Histoire de la Magie, 1860
La Clèf des Grands Mystères, 1861
Le sorcier de Meudon, 1861
Fables et Symboles, 1861

Ο αποκρυφισμός είναι ένα συστηματικό σώμα γνώσης αποτελούμενο από θεωρία, πρακτική και τελετουργικές συνταγές, στηριζόμενο συνήθως σε ιεραρχικά μεταφυσικά συστήματα τα οποία προβλέπουν κάποια άυλη, πνευματική σφαίρα ύπαρξης και υπεραισθητές δυνάμεις.

Στις εν λόγω πρακτικές συγκαταλέγονται η μαγγανεία, η μαγεία και η αλχημεία, συνήθως με στόχο τη χειραγώγηση των υπεραισθητών αυτών δυνάμεων. Ο αποκρυφισμός συνίσταται όχι σε μία ενιαία κοσμοαντίληψη μα σε ένα πλέγμα σχετιζόμενων θεωριών και πρακτικών, οι οποίες μπορούν να αναχθούν στη μεσογειακή θρησκευτική παράδοση της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής εποχής, καθώς και της ύστερης Αρχαιότητας.

Eliphas Lévi

Σύμφωνα με τον Nicholas Goodrick-Clarke ο αποκρυφισμός (από τον λατινικό όρο οccult ή occultus, που σημαίνει το κρυμμένο, το μυστικό) προσδιορίζει τον δυτικό εσωτερισμό και αφορά μια επεξεργασμένη, μακραίωνη διανοητική και πρακτική παράδοση όπου συγχωνεύθηκαν στοιχεία του γνωστικισμού, του ερμητισμού, του νεοπλατωνισμού και της Καμπάλα.

Ο αποκρυφισμός συνδυάζει τη συστηματικότητα μιας συμπαγούς μεταφυσικής θεώρησης, την επιστημονική αναζήτηση της γνώσης (χωρίς όμως την αξιοποίηση της επιστημονικής μεθόδου) και μία προσπάθεια ελέγχου της φύσης η οποία ανάγεται στον σαμανισμό, ενώ διαθέτει και θρησκευτικά χαρακτηριστικά παρεχόμενα κυρίως από τη μυστικιστική διάσταση των θρησκειών.

Θρησκευτικοί κύκλοι χρησιμοποιούν τον όρο ευρύτερα, αναφερόμενοι σε κάθε θρησκευτικού τύπου αναζήτηση εκτός των αποδεκτών ορίων των οργανωμένων θρησκειών. Κατά τον Μεσαίωνα, η ποινή για όποιον ασκούσε αποκρυφιστικές πρακτικές ήταν ο θάνατος σε δημόσια θέα, συνήθως πάνω στην πυρά ή αργός θάνατος σύμφωνα με την απόφαση της Ιεράς Εξέτασης.

Ωστόσο, ο αποκρυφισμός αναβίωσε σε ευρωπαϊκούς κύκλους διανοούμενων κατά την Αναγέννηση, μέσω του αναγεννησιακού νεοπλατωνισμού και ερμητισμού και με θρυλούμενες ομάδες όπως οι Ροδόσταυροι.

Παρόμοια αναβίωση συνέβη κατά τον 19ο αιώνα, στο πλαίσιο της συγκρότησης μίας αντιθετικιστικής και αντινεωτερικής τάσης μεταξύ των συντηρητικών ομάδων του δυτικού πληθυσμού (κυρίως από τις ανώτερες κοινωνικές τάξεις).

Εχουν υποστεί την επίδραση του αποκρυφισμού: Alberto Magno, Ruggero Bacone, Nicolas Flamel, Paracelso, Pico della Mirandola, Nostradamus, Cagliostro, F. Mesmer, L. de Saint- Martin, E. Swedenborg, A. Besant, Madame Blavatskij, S. de Guaïta, A. Kardec, Papus κ.λπ.

Απο τους καλλιτέχνες ενδιαφέρθηκαν ή βρήκαν σημεία επαφής με την απόκρυφη πραγματικότητα: Bosch, Bruegel, Leonardo, Rabelais, V. Hugo, de Vigny, Baudelaire, Mallarmé, Rimbaud, Lautréamont, Jarry, W. Blake, EA Poe, και αλλοι.