Το ημερολογιο ενός τρελου
Ο Νικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολ (1809 - 1852) ήταν Ουκρανός θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος και διηγηματογράφος. Έγραψε πολλά διηγήματα, ένα -το κορυφαίο του έργο - μυθιστόρημα, τις «Νεκρές ψυχές», θεατρικά έργα - από τα καλύτερα του παγκόσμιου δραματολογίου, όπως «Ο επιθεωρητής», καθώς και κάποια ποιήματα.
Τα έργα του συγκαταλέγονται στα μεγαλύτερα αριστουργήματα της ρωσικής ρεαλιστικής λογοτεχνίας στο 19ο αιώνα και θεωρείται εφάμιλλος μεγάλων συγγραφέων όπως οι Λέων Τολστόι, Ιβάν Τουργκένιεφ, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι κι ο ποιητής Αλεξάντρ Πούσκιν.
Οδηγούμενος από ένα υψηλόφρον ένστικτο, ο πατέρας μου ένιωθε την παρουσία της σκέψης σε κάθε αντικείμενο.
Κατανόησε μόνος του την πραγματική έννοια του όρου «ιστορική ζωγραφική», κατάλαβε γιατί ένα απέριττο κεφαλάκι, ένα απέριττο πορτρέτο του Ραφαήλου, του Λεονάρντο ντα Βίντσι, του Τισιανού, του Κορέτζιο μπορεί να ονομαστεί ιστορική ζωγραφική και γιατί ένας πελώριος πίνακας με ιστορικό περιεχόμενο παραμένει ένα tableau de genre, παρά τις αξιώσεις του ζωγράφου στην ιστορική ζωγραφική.
Το συναίσθημα του και οι προσωπικές του πεποιθήσεις έστρεψαν το πινέλο του στα χριστιανικά θέματα, στην ανώτατη και τελική βαθμίδα του υψηλού ιδανικού. Δεν έτρεφε φιλοδοξίες ούτε ήταν ευερέθιστος, όπως το συνηθίζουν οι ζωγράφοι.
Ο χαρακτήρας του ήταν σταθερός: ήταν τίμιος και ευθύς άνθρωπος, μπορεί να πει κανείς και άξεστος, καλυμμένος απ' έξω μ' έναν κάπως τραχύ φλοιό, με κάποια περηφάνια στην ψυχή του, ο οποίος μιλούσε για τους ανθρώπους συνάμα καταδεχτικά και κατηγορητικά.
«Γιατί να τους δίνω σημασία;» συνήθιζε να λέει. «Αφού δε δουλεύω γι' αυτούς. Δεν πρόκειται να πάω τα έργα μου σε σαλόνια. Όποιος με καταλάβει θα μου πει ένα ευχαριστώ, όποιος δε με καταλάβει και πάλι θα κάνει την προσευχή του στο θεό.
Να μην κατηγορείται τον άνθρωπο του κόσμου για το ότι δεν ξέρει από ζωγραφική. Αντί γι' αυτό ξέρει από χαρτιά, νιώθει από καλό κρασί, από άλογα - γιατί να ξέρει περισσότερα ένας άρχοντας; Αν δοκιμάσει από το ένα κι από τ' άλλο κι αρχίσει να κάνει τον έξυπνο, τότε είναι που δε θα μας αφήσει σε χλωρό κλαρί.
Ο καθένας στα δικά του, άσε λοιπόν τον καθένα ν' ασχολείται με τα δικά του. Θυμήσου ότι είναι καλύτερος εκείνος που λέει σταράτα ότι δεν ξέρει απ’ αυτά, παρά εκείνος που υποκρίνεται. Λέει ότι ξέρει αυτά που δεν ξέρει και το μόνο που κάνει είναι κακίες και χαλάστρες».
➤ Nikolai Gogol - Νεκρές Ψυχές
Ο Νικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολ (1809 - 1852) ήταν Ουκρανός θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος και διηγηματογράφος. Έγραψε πολλά διηγήματα, ένα -το κορυφαίο του έργο - μυθιστόρημα, τις «Νεκρές ψυχές», θεατρικά έργα - από τα καλύτερα του παγκόσμιου δραματολογίου, όπως «Ο επιθεωρητής», καθώς και κάποια ποιήματα.
Τα έργα του συγκαταλέγονται στα μεγαλύτερα αριστουργήματα της ρωσικής ρεαλιστικής λογοτεχνίας στο 19ο αιώνα και θεωρείται εφάμιλλος μεγάλων συγγραφέων όπως οι Λέων Τολστόι, Ιβάν Τουργκένιεφ, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι κι ο ποιητής Αλεξάντρ Πούσκιν.
Οδηγούμενος από ένα υψηλόφρον ένστικτο, ο πατέρας μου ένιωθε την παρουσία της σκέψης σε κάθε αντικείμενο.
Κατανόησε μόνος του την πραγματική έννοια του όρου «ιστορική ζωγραφική», κατάλαβε γιατί ένα απέριττο κεφαλάκι, ένα απέριττο πορτρέτο του Ραφαήλου, του Λεονάρντο ντα Βίντσι, του Τισιανού, του Κορέτζιο μπορεί να ονομαστεί ιστορική ζωγραφική και γιατί ένας πελώριος πίνακας με ιστορικό περιεχόμενο παραμένει ένα tableau de genre, παρά τις αξιώσεις του ζωγράφου στην ιστορική ζωγραφική.
Το συναίσθημα του και οι προσωπικές του πεποιθήσεις έστρεψαν το πινέλο του στα χριστιανικά θέματα, στην ανώτατη και τελική βαθμίδα του υψηλού ιδανικού. Δεν έτρεφε φιλοδοξίες ούτε ήταν ευερέθιστος, όπως το συνηθίζουν οι ζωγράφοι.
Ο χαρακτήρας του ήταν σταθερός: ήταν τίμιος και ευθύς άνθρωπος, μπορεί να πει κανείς και άξεστος, καλυμμένος απ' έξω μ' έναν κάπως τραχύ φλοιό, με κάποια περηφάνια στην ψυχή του, ο οποίος μιλούσε για τους ανθρώπους συνάμα καταδεχτικά και κατηγορητικά.
«Γιατί να τους δίνω σημασία;» συνήθιζε να λέει. «Αφού δε δουλεύω γι' αυτούς. Δεν πρόκειται να πάω τα έργα μου σε σαλόνια. Όποιος με καταλάβει θα μου πει ένα ευχαριστώ, όποιος δε με καταλάβει και πάλι θα κάνει την προσευχή του στο θεό.
Να μην κατηγορείται τον άνθρωπο του κόσμου για το ότι δεν ξέρει από ζωγραφική. Αντί γι' αυτό ξέρει από χαρτιά, νιώθει από καλό κρασί, από άλογα - γιατί να ξέρει περισσότερα ένας άρχοντας; Αν δοκιμάσει από το ένα κι από τ' άλλο κι αρχίσει να κάνει τον έξυπνο, τότε είναι που δε θα μας αφήσει σε χλωρό κλαρί.
Ο καθένας στα δικά του, άσε λοιπόν τον καθένα ν' ασχολείται με τα δικά του. Θυμήσου ότι είναι καλύτερος εκείνος που λέει σταράτα ότι δεν ξέρει απ’ αυτά, παρά εκείνος που υποκρίνεται. Λέει ότι ξέρει αυτά που δεν ξέρει και το μόνο που κάνει είναι κακίες και χαλάστρες».
➤ Nikolai Gogol - Νεκρές Ψυχές
