Σεξ και λαγνεία
Judith Butler
Αναταραχή φύλου
Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας
Η "Αναταραχή φύλου" είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα της σύγχρονης φεμινιστικής θεωρίας και των σπουδών φύλου, θεωρείται δε καταστατικό κείμενο της queer θεωρίας.
Η επίδρασή του δεν περιορίστηκε σε ακαδημαϊκούς κύκλους, αλλά προκάλεσε έντονες συζητήσεις στο χώρο τόσο του φεμινιστικού όσο και του γκέι και λεσβιακού κινήματος.
Μέσα από την κριτική επανανάγνωση του έργου των Μπωβουάρ, Φουκώ, Βιτίγκ, Ιριγκαρέ, Λεβί-Στρως, Λακάν, Φρόυντ, Ρούμπιν, Κρίστεβα, η Τζούντιθ Μπάτλερ επιχειρεί μια κριτική γενεαλογία της κατασκευής των κατηγοριών του φύλου, της σεξουαλικότητας, της επιθυμίας και του σώματος ως κατηγοριών ταυτότητας, τις οποίες θεωρεί προϊόντα της "υποχρεωτικής" ετεροσεξουαλικότητας και του φαλλογοκεντρισμού.
Προεκτείνοντας τις θέσεις ότι η υποκειμενικότητα παράγεται λογοθετικά και ότι το βιολογικό φύλο είναι μια πολιτική κατηγορία που θεμελιώνει την ετεροσεξουαλικότητα, προβάλλει το ρηξικέλευθο επιχείρημα ότι η υποτιθέμενη συνοχή μεταξύ βιολογικού φύλου, κοινωνικού φύλου και σεξουαλικότητας δεν οφείλεται παρά στην επαναλαμβανόμενη στιλιστική επιτέλεση συγκεκριμένων πράξεων μέσα στο χρόνο, πράξεων που αποκτούν το νόημά τους σε ένα πλαίσιο ετεροκανονικότητας.
Αυτή η επιτελεστικότητα του φύλου, που δίνει την εντύπωση ενός έμφυλου πυρήνα, μιας κρυμμένης ψυχικής ουσίας, με αποτέλεσμα το φύλο να εκλαμβάνεται ως αληθινό, δεν είναι ωστόσο παρά μια μίμηση χωρίς πρωτότυπο, μια διαρκής παρωδία της ίδιας της έννοιας του πρωτοτύπου. Στο πλαίσιο αυτό, η αποτυχημένη μίμηση, η ατελέσφορη εκτέλεση της εντολής "να είσαι ένα δεδομένο φύλο" μπορεί να αναταράξει τις κατηγορίες του φύλου, να δημιουργήσει ρήγματα που θα επιτρέπουν την ανασήμανσή του.
Αναταραχή φύλου
Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας
Η "Αναταραχή φύλου" είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα της σύγχρονης φεμινιστικής θεωρίας και των σπουδών φύλου, θεωρείται δε καταστατικό κείμενο της queer θεωρίας.
Η επίδρασή του δεν περιορίστηκε σε ακαδημαϊκούς κύκλους, αλλά προκάλεσε έντονες συζητήσεις στο χώρο τόσο του φεμινιστικού όσο και του γκέι και λεσβιακού κινήματος.
Μέσα από την κριτική επανανάγνωση του έργου των Μπωβουάρ, Φουκώ, Βιτίγκ, Ιριγκαρέ, Λεβί-Στρως, Λακάν, Φρόυντ, Ρούμπιν, Κρίστεβα, η Τζούντιθ Μπάτλερ επιχειρεί μια κριτική γενεαλογία της κατασκευής των κατηγοριών του φύλου, της σεξουαλικότητας, της επιθυμίας και του σώματος ως κατηγοριών ταυτότητας, τις οποίες θεωρεί προϊόντα της "υποχρεωτικής" ετεροσεξουαλικότητας και του φαλλογοκεντρισμού.
Προεκτείνοντας τις θέσεις ότι η υποκειμενικότητα παράγεται λογοθετικά και ότι το βιολογικό φύλο είναι μια πολιτική κατηγορία που θεμελιώνει την ετεροσεξουαλικότητα, προβάλλει το ρηξικέλευθο επιχείρημα ότι η υποτιθέμενη συνοχή μεταξύ βιολογικού φύλου, κοινωνικού φύλου και σεξουαλικότητας δεν οφείλεται παρά στην επαναλαμβανόμενη στιλιστική επιτέλεση συγκεκριμένων πράξεων μέσα στο χρόνο, πράξεων που αποκτούν το νόημά τους σε ένα πλαίσιο ετεροκανονικότητας.
Αυτή η επιτελεστικότητα του φύλου, που δίνει την εντύπωση ενός έμφυλου πυρήνα, μιας κρυμμένης ψυχικής ουσίας, με αποτέλεσμα το φύλο να εκλαμβάνεται ως αληθινό, δεν είναι ωστόσο παρά μια μίμηση χωρίς πρωτότυπο, μια διαρκής παρωδία της ίδιας της έννοιας του πρωτοτύπου. Στο πλαίσιο αυτό, η αποτυχημένη μίμηση, η ατελέσφορη εκτέλεση της εντολής "να είσαι ένα δεδομένο φύλο" μπορεί να αναταράξει τις κατηγορίες του φύλου, να δημιουργήσει ρήγματα που θα επιτρέπουν την ανασήμανσή του.
"Υπάρχει μια όψη των συνθηκών παραγωγής του κειμένου που δεν γίνεται πάντα κατανοητή: δεν παράχθηκε απλώς από το πανεπιστήμιο, αλλά από συγκλίνοντα κοινωνικά κινήματα στα οποία συμμετείχα, και στο πλαίσιο μιας λεσβιακής και γκέι κοινότητας στην ανατολική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών στην οποία έζησα για δεκατέσσερα χρόνια πριν γράψω αυτό το βιβλίο. Παρά την εξάρθρωση του υποκειμένου την οποία επιτελεί το κείμενο, υπάρχει εδώ ένα πρόσωπο: πήγα σε πολλές συναντήσεις, μπαρ και διαδηλώσεις και είδα πολλά είδη φύλων, κατάλαβα ότι βρισκόμουν και η ίδια στο σταυροδρόμι κάποιων από αυτά και συνάντησα τη σεξουαλικότητα σε αρκετά από τα πολιτισμικά άκρα της. Γνώρισα πολλούς ανθρώπους που προσπαθούσαν να βρουν τον δρόμο τους μέσα σε ένα σημαντικό κίνημα για σεξουαλική αναγνώριση κι ελευθερία, κι ένιωσα τη χαρά και την απογοήτευση που πάει χέρι-χέρι με το να είσαι μέρος αυτού του κινήματος τόσο στην αισιοδοξία του όσο και στην εσωτερική του διχοστασία. Την ίδια στιγμή που είχα βολευτεί στο πανεπιστήμιο, ζούσα και μια ζωή έξω από τους τοίχους του, και μολονότι η Αναταραχή φύλου είναι ένα ακαδημαϊκό βιβλίο, άρχισε για μένα με μια διάσχιση: καθισμένη στη Ρεχόμποθ Μπιτς, να αναρωτιέμαι αν θα μπορούσα να συνδέσω τις διαφορετικές πλευρές της ζωής μου..."
Judith Butler
Αυτό το βιβλίο απευθύνεται στο ευρύ κοινό και επίσης αποτελεί ένα απαραίτητο ανάγνωσμα για σπουδαστές και καθηγητές.
Ο Anthony Giddens θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους κοινωνιολόγους και θεωρητικούς της Σοσιαλδημοκρατίας. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων, μεταξύ άλλων των πολιτικών δοκιμίων "Πέραν της Αριστεράς και της Δεξιάς" και "Ο Τρίτος Δρόμος". Ως θεωρητικός του λεγόμενου "Τρίτου Δρόμου", ο Giddens έχει επεξεργαστεί μια σφαιρική πρόταση για την ανανέωση της σοσιαλδημοκρατικής στρατηγικής.
Η Francoise Heritier, ανθρωπολόγος και εθνολόγος, ομότιμη καθηγήτρια του College de France, διαδέχθηκε το 1982 τον Claude Levi-Strauss στην έδρα της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και δίδαξε ως το 1988. Είχε πραγματοποιήσει δέκα αποστολές στη Δυτική Αφρική διεξάγοντας συνολικά πέντε χρόνια επιτόπια έρευνα στους ιθαγενείς πληθυσμούς Samo, Pana, Mossi, Bodo και Dogon. Ερευνήτρια από το 1967 ως το 1982 στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS), δίδαξε στην Ecole pratique des Hautes Etudes (1959-1966) και στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociates (1980-1998).
Το επιστημονικό της έργο είναι αφιερωμένο στη συγκριτική μελέτη των συστημάτων συγγένειας της Μαύρης Αφρικής αλλά και στην ανθρωπολογική προσέγγιση σύγχρονων προβλημάτων των αστικών κοινωνιών, όπως η ηθική της αναπαραγωγής και της σεξουαλικότητας. Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου της Γαλλίας για το AIDS (1989-1994), μέλος της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Ηθική, τιμήθηκε με υψηλές διακρίσεις της Γαλλικής Δημοκρατίας.
R. W. Connell
Το κοινωνικό φύλο
Το βιβλίο αυτό, του R. W. Connell, ενός από τους κορυφαίους θεωρητικούς και αναλυτές του κοινωνικού φύλου, είναι μια ευανάγνωστη εισαγωγή στις σύγχρονες σπουδές, τις θεωρίες και τις πολιτικές για το κοινωνικό φύλο.
Ο συγγραφέας προσεγγίζει ένα εκπληκτικά ευρύ φάσμα γνώσεων για να προσφέρει στον αναγνώστη μια εισαγωγή σε βάθος, στις σπουδές του κοινωνικού φύλου σε έναν πολυπολιτισμικό και παγκοσμιοποιημένο κόσμο.
Το βιβλίο διερευνά ενδελεχώς ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα και αντιφατικά ζητήματα του δεύτερου φεμινιστικού κύματος, αυτό του κοινωνικού φύλου, προσφέροντας μια σύγχρονη οπτική πάνω στο θέμα.
Το κοινωνικό φύλο
Το βιβλίο αυτό, του R. W. Connell, ενός από τους κορυφαίους θεωρητικούς και αναλυτές του κοινωνικού φύλου, είναι μια ευανάγνωστη εισαγωγή στις σύγχρονες σπουδές, τις θεωρίες και τις πολιτικές για το κοινωνικό φύλο.
Ο συγγραφέας προσεγγίζει ένα εκπληκτικά ευρύ φάσμα γνώσεων για να προσφέρει στον αναγνώστη μια εισαγωγή σε βάθος, στις σπουδές του κοινωνικού φύλου σε έναν πολυπολιτισμικό και παγκοσμιοποιημένο κόσμο.
Το βιβλίο διερευνά ενδελεχώς ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα και αντιφατικά ζητήματα του δεύτερου φεμινιστικού κύματος, αυτό του κοινωνικού φύλου, προσφέροντας μια σύγχρονη οπτική πάνω στο θέμα.
Ο Connell προσφέρει ένα καλοδιατυπωμένο πλαίσιο για τις σπουδές του κοινωνικού φύλου, βασισμένο σε μια σύνθεση της δομιστικής και μεταδομιστικής ανάλυσης. Αναδεικνύει τον πολυδιάστατο και δυναμικό χαρακτήρα των σχέσεων που διαπερνούν το κοινωνικό φύλο. Δείχνει πως μπορούν να συνδεθούν οι ατομικές επιλογές με μαζικά κοινωνικά πρότυπα και πώς τοποθετείται το κοινωνικό φύλο στην ιστορική διαδικασία που σταθερά μετασχηματίζει τις σχέσεις που το διαπερνούν.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, ο αναγνώστης, εισάγεται στην εννοιολόγηση του φύλου και το προσεγγίζει πληρέστερα, με την παραδειγματική χρήση πρόσφατων ερευνών, έτσι ώστε να κατανοήσει καλύτερα τις έμφυλες εμπειρίες του, τις σκέψεις και τις δράσεις του, τον έμφυλο εαυτό του αλλά και τα άλλα έμφυλα υποκείμενα γύρω του με τα οποία επικοινωνεί και δημιουργεί σχέσεις, χωρίς στερεοτυπικές προκαταλήψεις, μύθους, ιδεολογίες και προϊδεάσεις.
Το βιβλίο εξετάζει την κατηγορία του φύλου ως πολύμορφο προϊόν κοινωνικών δυνάμεων κα σχέσεων εξουσίας μέσα από ένα εύρος δομών και θεσμών που εκτείνονται από την προσωπικότητα, το σώμα και τη σεξουαλικότητα και φθάνουν μέχρι την εργασία, την εκπαίδευση, τον ιμπεριαλισμό και την παγκόσμια οικονομία και ειρήνη.
Anthony Giddens
Η μεταμόρφωση της οικειότητας
Σεξουαλικότητα, αγάπη και ερωτισμός στις μοντέρνες κοινωνίες
Η σεξουαλική επανάσταση: ένας υποβλητικός όρος, αλλά ποιο νόημα μπορεί να λάβει σήμερα; Πώς διαμορφώνεται η "σεξουαλικότητα" και ποιες είναι οι συνδέσεις της με τις αλλαγές που έχουν επηρεάσει την προσωπική ζωή σε ένα γενικότερο επίπεδο;
Ο Anthony Giddens, προσπαθώντας να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα, αμφισβητεί πολλές από τις κυρίαρχες ερμηνείες για το ρόλο της σεξουαλικότητας στη μοντέρνα κουλτούρα.
Η ανάδυση αυτού που ο συγγραφέας αποκαλεί πλαστική σεξουαλικότητα -σεξουαλικότητα απελευθερωμένη από την εγγενή σχέση της με την αναπαρωγή- αναλύεται υπό τους όρους της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης της μοντέρνας κοινωνικής οργάνωσης και των κοινωνικών επιδράσεων των τελευταίων δεκαετιών.
Η μεταμόρφωση της οικειότητας
Σεξουαλικότητα, αγάπη και ερωτισμός στις μοντέρνες κοινωνίες
Η σεξουαλική επανάσταση: ένας υποβλητικός όρος, αλλά ποιο νόημα μπορεί να λάβει σήμερα; Πώς διαμορφώνεται η "σεξουαλικότητα" και ποιες είναι οι συνδέσεις της με τις αλλαγές που έχουν επηρεάσει την προσωπική ζωή σε ένα γενικότερο επίπεδο;
Ο Anthony Giddens, προσπαθώντας να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα, αμφισβητεί πολλές από τις κυρίαρχες ερμηνείες για το ρόλο της σεξουαλικότητας στη μοντέρνα κουλτούρα.
Η ανάδυση αυτού που ο συγγραφέας αποκαλεί πλαστική σεξουαλικότητα -σεξουαλικότητα απελευθερωμένη από την εγγενή σχέση της με την αναπαρωγή- αναλύεται υπό τους όρους της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης της μοντέρνας κοινωνικής οργάνωσης και των κοινωνικών επιδράσεων των τελευταίων δεκαετιών.
Αυτό το βιβλίο απευθύνεται στο ευρύ κοινό και επίσης αποτελεί ένα απαραίτητο ανάγνωσμα για σπουδαστές και καθηγητές.
Erving Goffman
Η παρουσίαση του εαυτού στην καθημερινή ζωή
Όλη η κοινωνική αλληλεπίδραση φαίνεται να διέπεται από μια θεμελιώδη διαλεκτική ... Εκτελώντας ρόλους, οι άνθρωποι φροντίζουν να διατηρήσουν την εντύπωση ότι ανταποκρίνονται στα πολλαπλά πρότυπα σύμφωνα με τα οποία κρίνονται οι ίδιοι και τα προϊόντα τους. . .
Όμως, υπό την ιδιότητα του εκτελεστή, τα άτομα δεν ασχολούνται με το ηθικό ζήτημα της πραγμάτωσης αυτών των προτύπων, αλλά με το ηθικά αδιάφορο ζήτημα της μεθόδευσης μιας πειστικής εντύπωσης ότι τα πρότυπα αυτά όντως πραγματώνονται. Η δραστηριότητα μας λοιπόν αφορά συνήθως ηθικά ζητήματα, αλλά ως εκτελεστές τούτα δεν μας αφορούν από ηθική άποψη.
Ως εκτελεστές είμαστε έμποροι ηθικής. Περνάμε τη μέρα μας σε ιδιαίτερη επαφή με τα αγαθά που εκθέτουμε και ο νους μας κατακλύζεται από τους ιδιαίτερους τρόπους με τους οποίους τα καταλαβαίνουμε. Μπορεί όμως κάλλιστα, όσο περισσότερη προσοχή δίνουμε σε τούτα τα αγαθά, τόσο πιο απομακρυσμένοι να νιώθουμε απ' αυτά και απ' όσους είναι αρκετά εύπιστοι ώστε να τα αγοράζουν. Για να χρησιμοποιήσω μια άλλη μεταφορά, η ίδια η, επωφελής άλλωστε, υποχρέωση να εμφανίζεται κανείς πάντα υπό το σταθερό φως της ηθικής, να συνιστά δηλαδή έναν κοινωνικοποιημένο χαρακτήρα, τον αναγκάζει να είναι το είδος του ανθρώπου που έχει ασκηθεί στους τρόπους της θεατρικής σκηνής. (Erving Goffman)
Η παρουσίαση του εαυτού στην καθημερινή ζωή
Όλη η κοινωνική αλληλεπίδραση φαίνεται να διέπεται από μια θεμελιώδη διαλεκτική ... Εκτελώντας ρόλους, οι άνθρωποι φροντίζουν να διατηρήσουν την εντύπωση ότι ανταποκρίνονται στα πολλαπλά πρότυπα σύμφωνα με τα οποία κρίνονται οι ίδιοι και τα προϊόντα τους. . .
Όμως, υπό την ιδιότητα του εκτελεστή, τα άτομα δεν ασχολούνται με το ηθικό ζήτημα της πραγμάτωσης αυτών των προτύπων, αλλά με το ηθικά αδιάφορο ζήτημα της μεθόδευσης μιας πειστικής εντύπωσης ότι τα πρότυπα αυτά όντως πραγματώνονται. Η δραστηριότητα μας λοιπόν αφορά συνήθως ηθικά ζητήματα, αλλά ως εκτελεστές τούτα δεν μας αφορούν από ηθική άποψη.
Ως εκτελεστές είμαστε έμποροι ηθικής. Περνάμε τη μέρα μας σε ιδιαίτερη επαφή με τα αγαθά που εκθέτουμε και ο νους μας κατακλύζεται από τους ιδιαίτερους τρόπους με τους οποίους τα καταλαβαίνουμε. Μπορεί όμως κάλλιστα, όσο περισσότερη προσοχή δίνουμε σε τούτα τα αγαθά, τόσο πιο απομακρυσμένοι να νιώθουμε απ' αυτά και απ' όσους είναι αρκετά εύπιστοι ώστε να τα αγοράζουν. Για να χρησιμοποιήσω μια άλλη μεταφορά, η ίδια η, επωφελής άλλωστε, υποχρέωση να εμφανίζεται κανείς πάντα υπό το σταθερό φως της ηθικής, να συνιστά δηλαδή έναν κοινωνικοποιημένο χαρακτήρα, τον αναγκάζει να είναι το είδος του ανθρώπου που έχει ασκηθεί στους τρόπους της θεατρικής σκηνής. (Erving Goffman)
Ο Γκόφμαν προσφέρει μια αποκαλυπτική ανατομία της κοινωνικής ζωής με όρους θεατρικού δρώμενου, ξεκινώντας από την ιδέα ότι, στις καθημερινές συναναστροφές, κάθε άνθρωπος παρουσιάζει τον εαυτό του στους άλλους, και προσπαθεί να ελέγξει την εντύπωση που σχηματίζουν γι' αυτόν, με τον τρόπο που ένας ηθοποιός παρουσιάζει ένα χαρακτήρα στο κοινό. Κοινωνιολογία, ανθρωπολογία, ψυχολογία αλλά και θεατρολογία, και μαζί κριτική απόσταση, διαπεραστική ματιά και καυστικό χιούμορ, συγκλίνουν έτσι σ' ένα βιβλίο που έμελλε να αναγνωριστεί ως ένα από τα κορυφαία έργα των κοινωνικών επιστημών του 20ού αιώνα.
O Erving Goffman (1922-1982) γεννήθηκε στον Καναδά. Σπούδασε κοινωνιολογία και ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορική διατριβή (με τίτλο Communication Contact in an Island Community) στο πανεπιστήμιο του Σικάγο. Ως συνεργάτης του Τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, πραγματοποίησε επιτόπια έρευνα στα νησιά Σέτλαντ. Στο διάστημα 1954-1957 συνεργάστηκε με το εργαστήριο κοινωνικοπεριβαλλοντικών σπουδών του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας.Το 1962 έγινε καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Μπέρκλεϋ, και το 1968 μεταπήδησε στα τμήματα. Εκτός από άρθρα σε πολλά ειδικευμένα περιοδικά, δημοσίευσε τα βιβλία "The Presentation of Self in Everyday Life (1956), "Encounters"(1961), "Behaviour in Public Places" (1963), "Interaction Ritual" (1967), "Stigma" (1968), "Strategic Interaction" (1970), "Asylums" (1974) και "Frame Analysis" (1975).
Francoise Heritier
Οι δύο αδελφές και η μητέρα τους
Ανθρωπολογία της αιμομιξίας
Όταν μια κοινωνία θέτει απαγορευτικούς κανόνες που αφορούν τη σεξουαλικότητα, τι θέλει να απορρίψει και γιατί; Τι θέλει να προγράψει και τι να επιβάλλει;
Ακολουθώντας τη γραμμή που χάραξε ο Claude Levi-Strauss, η Francoise Heritier ανανεώνει την ανθρωπολογική προβληματική σχετικά με την οικουμενική ισχύ της απαγόρευσης της αιμομιξίας, εισάγοντας την έννοια της "αιμομιξίας δευτέρου τύπου".
Γιατί ορισμένες κοινωνίες θεωρούν αιμομικτική τη σχέση ανάμεσα σε συγγενείς εξ αίματος του ίδιου φύλου που μοιράζονται τον ίδιο σεξουαλικό σύντροφο; Και πώς σχετίζεται αυτή η απαγόρευση με τον κανόνα σύμφωνα με τον οποίο, στις δυτικές κοινωνίες, απαγορεύεται σε έναν άνδρα να παντρευτεί την χήρα του πατέρα του ή του γιου του ή ακόμα την αδελφή της πεθαμένης γυναίκας του;
Διατρέχοντας την απόσταση από τους αρχαίους πολιτισμούς ως τους μοντέρνους καιρούς, από τις "εξωτικές" και "πρωτόγονες" κοινωνίες ως τις σύγχρονες μεταβιομηχανικές και από τις μεγάλες αφηγήσεις της Βίβλου, του Ταλμούδ και του Κορανίου ως τις τηλεοπτικές σαπουνόπερες. Οι δύο αδελφές και η μητέρα τους προτείνουν μιαν ενιαία ανθρωπολογική θεωρία της αιμομιξίας και ανατέμνουν τους μύθους που συνεχίζουν να στοιχειώνουν το κοινωνικό μας φαντασιακό σύμπαν.
Οι δύο αδελφές και η μητέρα τους
Ανθρωπολογία της αιμομιξίας
Όταν μια κοινωνία θέτει απαγορευτικούς κανόνες που αφορούν τη σεξουαλικότητα, τι θέλει να απορρίψει και γιατί; Τι θέλει να προγράψει και τι να επιβάλλει;
Ακολουθώντας τη γραμμή που χάραξε ο Claude Levi-Strauss, η Francoise Heritier ανανεώνει την ανθρωπολογική προβληματική σχετικά με την οικουμενική ισχύ της απαγόρευσης της αιμομιξίας, εισάγοντας την έννοια της "αιμομιξίας δευτέρου τύπου".
Γιατί ορισμένες κοινωνίες θεωρούν αιμομικτική τη σχέση ανάμεσα σε συγγενείς εξ αίματος του ίδιου φύλου που μοιράζονται τον ίδιο σεξουαλικό σύντροφο; Και πώς σχετίζεται αυτή η απαγόρευση με τον κανόνα σύμφωνα με τον οποίο, στις δυτικές κοινωνίες, απαγορεύεται σε έναν άνδρα να παντρευτεί την χήρα του πατέρα του ή του γιου του ή ακόμα την αδελφή της πεθαμένης γυναίκας του;
Διατρέχοντας την απόσταση από τους αρχαίους πολιτισμούς ως τους μοντέρνους καιρούς, από τις "εξωτικές" και "πρωτόγονες" κοινωνίες ως τις σύγχρονες μεταβιομηχανικές και από τις μεγάλες αφηγήσεις της Βίβλου, του Ταλμούδ και του Κορανίου ως τις τηλεοπτικές σαπουνόπερες. Οι δύο αδελφές και η μητέρα τους προτείνουν μιαν ενιαία ανθρωπολογική θεωρία της αιμομιξίας και ανατέμνουν τους μύθους που συνεχίζουν να στοιχειώνουν το κοινωνικό μας φαντασιακό σύμπαν.
Η Francoise Heritier, ανθρωπολόγος και εθνολόγος, ομότιμη καθηγήτρια του College de France, διαδέχθηκε το 1982 τον Claude Levi-Strauss στην έδρα της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και δίδαξε ως το 1988. Είχε πραγματοποιήσει δέκα αποστολές στη Δυτική Αφρική διεξάγοντας συνολικά πέντε χρόνια επιτόπια έρευνα στους ιθαγενείς πληθυσμούς Samo, Pana, Mossi, Bodo και Dogon. Ερευνήτρια από το 1967 ως το 1982 στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS), δίδαξε στην Ecole pratique des Hautes Etudes (1959-1966) και στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociates (1980-1998).
Το επιστημονικό της έργο είναι αφιερωμένο στη συγκριτική μελέτη των συστημάτων συγγένειας της Μαύρης Αφρικής αλλά και στην ανθρωπολογική προσέγγιση σύγχρονων προβλημάτων των αστικών κοινωνιών, όπως η ηθική της αναπαραγωγής και της σεξουαλικότητας. Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου της Γαλλίας για το AIDS (1989-1994), μέλος της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Ηθική, τιμήθηκε με υψηλές διακρίσεις της Γαλλικής Δημοκρατίας.
Στην Francoise Heritier και στο έργο της είναι αφιερωμένος ο συλλογικός τόμος των J. - L. Jamard, e. Terray, M. Xanthakou, "En substances, textes pour Francoise Heritier", 2000.
Έφυγε από τη ζωή στις 15 Νοεμβρίου 2017.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου