Τσαϊκόφσκι - Η Λίμνη των Κύκνων

Η Λίμνη των Κύκνων είναι τίτλος παράστασης μπαλέτου σε τέσσερις πράξεις. Τη μουσική της παράστασης έγραψε ο Ρώσος συνθέτης Πιότρ Τσαϊκόφσκι τη διετία 1875 - 1876, ενώ η ιστορία της βασίζεται σε ρωσικά λαϊκά παραμύθια καθώς και σε έναν αρχαίο γερμανικό μύθο. Η πρωτότυπη χορογραφία ανήκει στον Julius Reisinger.

Στο κλασσικό πλέον παραμύθι που παίζεται σε τέσσερις πράξεις, η πριγκίπισσα Οντέτ και οι φίλες της περνούν τη ζωή τους παγιδευμένες στη μορφή του κύκνου από τότε που τις μάγεψε ο κακός μάγος Ρόθμπαρτ. 

Μόνο ο έρωτας μπορεί να λύσει τα μάγια - και πράγματι έρχεται με την όψη του ωραίου πρίγκιπα Ζίγκφριντ, που ορκίζεται να σώσει την Οντέτ. Ο Ρόθμπαρτ αποπειράται να τον ξεγελάσει και να τον παντρέψει με την κόρη του Οντίλ, το μαύρο κύκνο, που μοιάζει εκπληκτικά με την Οντέτ. 

Ο Ζίγκφριντ σύντομα γλιτώνει από την παγίδα του μάγου, παίρνει στην αγκαλιά του την αγαπημένη του και πετούν μαζί για τον ουρανό. Υπάρχει και μια δεύτερη εκδοχη, που θέλει τους δύο ερωτευμένους να πεθαίνουν.

Ο Τσαϊκόφσκι άρχισε να συνθέτει τη μουσική για αυτό το έργο το 1871. Σήμερα είναι ένα από τα πλέον γνωστά έργα κλασσικής μουσικής παγκοσμίως. 

Η παράσταση παρουσιάστηκε πρώτη φορά ολόκληρη το 1907 στην Πράγα. Προηγουμένως, ένα τμήμα του έργου είχε κάνει πρεμιέρα το 1877 από τους χορευτές του Μπολσόι στη Μόσχα, αλλά το εγχείρημα στέφθηκε από πλήρη αποτυχία.

Πολλοί μάλιστα θεώρησαν τη μουσική του Τσαϊκόφσκι «ακατάλληλη να χορευτεί». Στη συνέχεια υπήρξαν πολλές αποτυχημένες προσπάθειες, έως ότου ο Μαριούς Πετιπά ανέθεσε το 1894 στο βοηθό του, Λεβ Ιβανόφ, να ανεβάσει τη δεύτερη πράξη.

Το έργο σημείωσε τεράστια επιτυχία και ο Πετιπά αποφάσισε να το χορογραφήσει μαζί με τον Ιβανόφ ολόκληρο, χρησιμοποιώντας από το μουσικό έργο μόνο όσο του χρειαζόταν. Το έργο ανέβηκε με τεράστια επιτυχία το 1895 και έκτοτε αποτελεί το όνειρο κάθε χορεύτριας, αυτό το παιχνίδι ανάμεσα στη λευκή Οντέτ και τη σκοτεινή Οντίλ.

Χάρις σε αυτό το έργο, ο Τσαϊκόφσκι κέρδισε τον τίτλο του πρωτοπόρου στη μουσική για μπαλέτο.

Για πρώτη φορά εκτός Ρωσίας ανέβηκε στο Λονδίνο το 1911. Από τότε έχουν γίνει χιλιάδες παραστάσεις σε όλο τον κόσμο, πολλές από τις οποίες είναι διασκευασμένες σύμφωνα με την εκδοχή του εκάστοτε χορογράφου. Τα τελευταία χρόνια ανεβαίνει και με τη μορφή μπαλέτου στον πάγο.

Ανάμεσα στους χορευτές και τις χορεύτριες που κατά καιρούς ενσάρκωσαν τους κύριους ρόλους της παράστασης, υπήρξαν μεταξύ άλλων οι Βλάσλαβ Νιζίνσκι, Ρούντολφ Νουρέγιεφ, Μαργκότ Φοντέιν, Ταμάρα Τουμάνοβα, Ουλιάνα Λοπάτκινα, Φρέντερικ Άστον κλπ.

Σήμερα η «Λίμνη των Κύκνων» θεωρείται ένα από τα καλύτερα μπαλέτα όλων των εποχών. Γι’ αυτό το έργο έχει ειπωθεί ότι  ενσαρκώνει όσο κανένα άλλο όλη τη γκάμα των ανθρώπινων συναισθημάτων, από την ελπίδα μέχρι την απόγνωση, από τον τρόμο μέχρι την τρυφερότητα, από τη μελαγχολία μέχρι την έκσταση. Και μπορεί τα πάντα γύρω μας να αλλάζουν, τα συναισθήματα όμως μένουν αναλλοίωτα στο χρόνο.