Στον 18ο αιώνα θεωρείται ότι εμφανίζεται η λογοτεχνία για παιδιά καθώς δημοσιεύονται περιπετειώδη αφηγήματα, παραμυθικές ιστορίες και άλλα είδη, με σαφή την απομάκρυνση από τον ηθικοδιδακτισμό. Ο Ροβινσώνας Κρούσος και Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ παρόλο που σύγχρονοι μελετητές τούς αποδίδουν ένα αποικιοκρατικό πνεύμα, υπήρξαν την εποχή εκείνη επαναστατικές δημιουργίες, που, μαζί με τα παραμύθια του Σαρλ Περό, έβαλαν τη σφραγίδα τους στον 18ο αιώνα και αποτέλεσαν τα πρώτα έργα της παιδικής λογοτεχνίας. Το κίνημα του Διαφωτισμού και ειδικότερα οι απόψεις των Τζον Λοκ και Ζαν-Ζακ Ρουσό βοήθησαν σε αυτή την ανατροπή.
Τον 19ο αιώνα, στον απόηχο της τεχνολογικής και επιστημονικής εξέλιξης και των νέων συνθηκών διαβίωσης που τον χαρακτηρίζουν εμφανίζονται νέα λογοτεχνικά είδη, όπως το ιστορικό μυθιστόρημα και η αυτοβιογραφία, και δημοσιεύονται πολλά από τα αριστουργήματα της παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας. Στο δεύτερο μισό του αιώνα, η νεανική λογοτεχνία αποτινάζει τον ηθικολογικό και γνωσιολογικό της χαρακτήρα. Έτσι, τα παραμύθια του Άντερσεν αλλά και η Αλίκη, ο Πινόκιο και άλλοι ήρωες θα κατοικήσουν μια για πάντα στο φαντασιακό των παιδιών, καθιερώνοντας τον 19ο αιώνα ως τη σπουδαιότερη περίοδο τροφοδότησης, μεταλλαγής και ανάπτυξης της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας στον ευρωπαϊκό χώρο.
 Ρώσος λογοτεχνικός μελετητής και ιδρυτής της αφηγηματολογίας. Γεννημένος στην Αγία Πετρούπολη, παρακολούθησε το Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης, σπουδάζοντας φιλοσοφία. Μετά την αποφοίτησή του το 1918, δίδαξε Ρωσικά και Γερμανικά σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για αρκετά χρόνια.
Το 1928 ο Propp δημοσίευσε το Morfológija skázki (Morphologie du conte), στο οποίο εφάρμοσε την αρχή του ρωσικού φορμαλισμού στη μελέτη της αφηγηματικής δομής των σλαβικών παραμυθιών. Υποστήριξε ότι υπάρχουν 31 βασικές λειτουργίες και 7 τύποι χαρακτήρων και ότι όλα τα παραμύθια δημιουργούνται χρησιμοποιώντας ένα αμάλγαμα αυτών των τυπικών συστατικών.
Το γενικό περίγραμμα ενός παραμυθιού, σύμφωνα με τον Propp, έχει ως εξής:
Αρχικη ισορροπία (έναρξη)
Σπάσιμο της αρχικής ισορροπίας (κίνητρο ή επιπλοκή).
Περιπέτειες του ήρωα.
Αποκατάσταση ισορροπίας (συμπέρασμα).
|
Γεννήθηκε στις 2 Απριλίου 1805 στο Όντενσε, στο νησί Φιονία της Δανίας. Ο πατέρας του ξέπεσε και δούλευε τσαγκάρης, για να ζήσει την οικογένειά του. Αλλά, μην μπορώντας να αντέξει στη φτώχεια, πέθανε πολύ νέος, αφήνοντας το γιο του το Χανς ορφανό, με τη μητέρα του για μόνο στήριγμα.
Προσπάθησε άδικα να μάθει την τέχνη του πατέρα του. Όταν τέλειωσε το σχολείο των άπορων παιδιών, μπήκε σε ένα ραφτάδικο, για να μάθει την τέχνη, αλλά ούτε και εκεί τα κατάφερε. Το ενδιαφέρον του κέρδισε το θέατρο, όπου αποστήθιζε ολόκληρες σκηνές από τα έργα που έβλεπε. Ήταν δεκατεσσάρων χρονών, όταν, κυνηγώντας μια καλύτερη τύχη, έφθασε στην Κοπεγχάγη, με μόνη του περιουσία 30 φράγκα με σκοπό να γίνει ηθοποιός. Έδωσε εξετάσεις στη Βασιλική Σχολή θεάτρου, αλλά ήταν τόσο άσχημος και αδύνατος, που δεν τον δέχτηκαν.
Επειδή είχε ωραία φωνή, άρχισε να σπουδάζει μουσική, αλλά αρρώστησε ξαφνικά και έχασε τη φωνή του. Έτσι, το μόνο ταλέντο που του έμεινε ήταν το ταλέντο της ποίησης. Οι στίχοι του άρεσαν και βρήκε έναν προστάτη, τον Κέλλαν, που τον έστειλε στο πανεπιστήμιο, όπου κέρδισε μια βασιλική επιχορήγηση. Το 1827 δημοσίευσε ποιήματά του και έπειτα εξέδωσε μια σειρά έργων που του εξασφάλισαν την παγκόσμια δόξα.
Αφού εξέδωσε αρκετά βιβλία, άρχισε τα ταξίδια του. Γύρισε τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Αγγλία, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Τουρκία και ταξίδεψε στην Ανατολή. Απόκτησε μεγάλη δόξα και η μεγαλύτερη ευτυχία του ήταν η υποδοχή που του έκανε η ιδιαίτερη πατρίδα του, το Όντενσε, που τον κάλεσε στα 1867. Πέθανε στις 4 Αυγούστου 1875 στην Κοπεγχάγη.
Η δημιουργία του Άντερσεν αποτελεί την κορυφή στις ρεαλιστικές τάσεις της δανικής φιλολογίας του 19ου αιώνα. Διηγήματα, δράματα, αλλά προπάντων παραμύθια, όλα του τα έργα διαπνέονται από γλυκιά μελαγχολία, συγκίνηση και ειλικρίνεια.
Μερικά από τα πολύ γνωστά παραμύθια του είναι:
Η μικρή γοργόνα
Τα καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα
Οι αγριόκυκνοι
Η Βασίλισσα του χιονιού
Η Βασιλοπούλα και το ρεβίθι
Η Τοσοδούλα
Το ασχημόπαπο
Τα κόκκινα παπούτσια
Χόλγκερ ο Δανός
ο κοριτσάκι με τα σπίρτα
Το μολυβένιο στρατιωτάκι
Η δύναμη της αγάπης
Ένα τριαντάφυλλο από τον τάφο του Ομήρου
Πολλά από τα παραμύθια του είναι πασίγνωστα παγκοσμίως, μεταφράστηκαν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου και υπερέβησαν τα πλαίσια του απλού λογοτεχνήματος (Τα καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα, Η Βασιλοπούλα και το ρεβίθι, Το ασχημόπαπο, Το κοριτσάκι με τα σπίρτα, Ο μολυβένιος στρατιώτης). Επιλογή των παραμυθιών του δημοσιεύτηκε από τις εκδόσεις "ΑΤΛΑΝΤΙΣ" σε μετάφραση Ν.&Δ. Βοσταντζή. Αρκετά από αυτά εμφανίστηκαν και στα Μικρά Κλασσικά Εικονογραφημένα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου