Φιρντάους
"Άσε με να μιλήσω και μη με διακόψεις. Δεν έχω χρόνο να σ' ακούσω, στις έξι το απόγεμα θα έρθουν να με πάρουν. Αύριο το πρωί δε θα υπάρχω. Δε θα 'μαι σε κανένα γνωστό μέρος. Το ταξίδι αυτό, σ' έναν τόπο που κανείς πάνω σε τούτη τη γη δεν τον γνωρίζει -ταξίδι που δεν το έχουν κάνει ούτε βασιλιάδες, ούτε πρίγκιπες, ούτε κυβερνήτες, ούτε αστυνομικοί-, με γεμίζει περηφάνια. Πάντα αναζητούσα κάτι να με κάνει περήφανη, κάτι για να νιώσω πως είμαι ανώτερη, ανώτερη κυρίως απ' τους βασιλιάδες, τους πρίγκιπες, τους κυβερνήτες. Έπαιρνα στα χέρια μου μια εφημερίδα, έβλεπα τις φωτογραφίες τους κι έφτυνα τα πρόσωπά τους. Το 'ξερα ότι δεν έφτυνα παρά μόνο την εφημερίδα, που τη χρειαζόμουν για να στρώσω τα ντουλάπια της κουζίνας. Όμως το έκανα, κι ύστερα άφηνα το φτύμα εκεί που ήταν, να στεγνώσει".
Η γυναίκα αυτή είναι αληθινή, με σάρκα και οστά, ένα αδάμαστο γυναικείο πνεύμα εγκλωβισμένο στον κόσμο των αντρών. Αναζητώντας την ελευθερία και το σεβασμό, η Φιρντάους προσπαθεί να δραπετεύσει απ' τη ζωή που της έχει επιβληθεί. Δούλα ως παιδί, δούλα ως σύζυγος, δούλα ως υπάλληλος, δούλα ως πόρνη, ελεύθερη μονάχα ως δολοφόνος.
Το βράδυ πριν την εκτέλεσή της, η Φιρντάους αφηγείται την ιστορία της, σ' ένα από τα πιο κλασικά και πολυμεταφρασμένα κείμενα της φεμινιστικής γραμματείας. Δεν είναι τα βάσανα της Φιρντάους που κάνουν την ιστορία της μια διαχρονική γυναικεία υπόθεση. Είναι η απλότητα του μηνύματός της: πως στον κόσμο της πατριαρχίας, καμιά γυναίκα δεν είναι ελεύθερη.
Ψυχίατρος, συγγραφέας, ακτιβίστρια, η Ναουάλ Αλ Σααντάουι (1931) είναι μια από τις κορυφαίες προσωπικότητες του παγκόσμιου φεμινιστικού κινήματος. Το 1981 φυλακίστηκε για το έργο της και αργότερα, εξαιτίας απειλών για τη ζωή της, αναγκάστηκε να φύγει από την Αίγυπτο. Δίδαξε για χρόνια σε αμερικανικά πανεπιστήμια. Το 1996 επέστρεψε στο Κάιρο, όπου ζει μέχρι σήμερα. Έχει κατ’ επανάληψη βραβευτεί για το ανθρωπιστικό και συγγραφικό της έργο, ενώ χαρακτηρίζεται ευρέως ως "η Σιμόν ντε Μπωβουάρ του αραβικού κόσμου". Τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 30 γλώσσες.
Σουλτάνα σκιά
Η Αλγερία του σήμερα. Μέσα από τις γυναίκες της. Κόρες της Σεχραζάντ, κουβαλούν τη βαριά κληρονομιά της γυναίκας - πληγής καθώς αφηγούνται τις δικές τους "Χίλιες και μία νύχτες" πίσω από τα κλειστά παραθυρόφυλλα.
Ισμά και Χατζίλα. Η σουλτάνα και η σκιά της.
Δύο γυναίκες, ούτε φίλες ούτε αντίζηλες. Τις ενώνει ο ίδιος άντρας. Η μία διάλεξε την άλλη για να την αντικαταστήσει στο συζυγικό κρεβάτι. Πίστεψε ότι έτσι θα απελευθερωθεί από τον Άντρα-Αφέντη, το Σπίτι-Φυλακή και τη Ζωή-Καλύπτρα της αληθινής ζωής που θα μπορούσε να έχει.
Δύο γυναίκες, ούτε φίλες ούτε αντίζηλες. Τις ενώνει ο ίδιος άντρας. Η μία διάλεξε την άλλη για να την αντικαταστήσει στο συζυγικό κρεβάτι. Πίστεψε ότι έτσι θα απελευθερωθεί από τον Άντρα-Αφέντη, το Σπίτι-Φυλακή και τη Ζωή-Καλύπτρα της αληθινής ζωής που θα μπορούσε να έχει.
Η φωνή της Ισμά απευθύνεται πότε στη Χατζίλα του σήμερα και πότε στον εαυτό της, την Ισμά του χθες. Μιλάει για τις αιχμάλωτες του χαρεμιού, τις γυναίκες που τα βράδια ακολουθούν υποταγμένες τους άντρες σ’ ένα πικρό ερωτικό ζευγάρωμα, σκλάβες όχι της ηδονής, αλλά ενός ανείπωτου πόνου. Για τους γυναικείους καημούς που ξεσπούν σαν κύμα στο χαμάμ. Για τη λαχτάρα της απόδρασης: να περπατήσεις "γυμνή" στο δρόμο, να διαφεντέψεις το κορμί και την τύχη σου. Για ένα ερώτημα που πολιορκεί το άβατο του μυαλού και της ψυχής τους: πώς ξορκίζεις τη δυστυχία;
Η Ασιά Τζεμπάρ (1936-2015) γεννήθηκε στο Τσερτσέλ, μια μικρή παραθαλάσσια πόλη δυτικά του Αλγερίου. Το πραγματικό της όνομα ήταν Φατιμά-Ζοχρά Ιμαλχαγιέν. Χάρη στον πατέρα της, τον μόνο Άραβα καθηγητή γαλλικών στο σχολείο του Τσερτσέλ, η Ασιά πήγε σχολείο, συνέχισε τις σπουδές της και έγινε συγγραφέας. Το 1955 είναι η πρώτη Αλγερινή που γίνεται δεκτή στην περίφημη Ecole Normale Superieure de Sevres.
To 1956 γράφει το πρώτο της μυθιστόρημα "Η δίψα" ("Le soif"), με θέμα τα προβλήματα αντίστασης και εξέγερσης των Αλγερινών εναντίον των Γάλλων. Το μυθιστόρημα γνώρισε μεγάλη επιτυχία και μεταφράστηκε σε δέκα γλώσσες. Πολυγραφότατη, πολιτικοποιημένη και ευαισθητοποιημένη απέναντι στα προβλήματα της χώρας της, η Τζεμπάρ είχε διακριθεί για το έργο της.
Από το 1997 είχε τη διεύθυνση στο Κέντρο Γαλλικών και Γαλλόφωνων μελετών στο Μπατόν-Ρουζ του Πανεπιστημίου της Λουιζιάνα, όπου δίδασκε επίσης γαλλική λογοτεχνία. Το 2000 τιμήθηκε στη Διεθνή Έκθεση της Φρανκφούρτης με το περίφημο Βραβείο Ειρήνης των Γερμανών εκδοτών. Το Μάιο του 2005 εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας και βρέθηκε μεταξύ των 40 Γάλλων "αθανάτων".
To 1956 γράφει το πρώτο της μυθιστόρημα "Η δίψα" ("Le soif"), με θέμα τα προβλήματα αντίστασης και εξέγερσης των Αλγερινών εναντίον των Γάλλων. Το μυθιστόρημα γνώρισε μεγάλη επιτυχία και μεταφράστηκε σε δέκα γλώσσες. Πολυγραφότατη, πολιτικοποιημένη και ευαισθητοποιημένη απέναντι στα προβλήματα της χώρας της, η Τζεμπάρ είχε διακριθεί για το έργο της.
Από το 1997 είχε τη διεύθυνση στο Κέντρο Γαλλικών και Γαλλόφωνων μελετών στο Μπατόν-Ρουζ του Πανεπιστημίου της Λουιζιάνα, όπου δίδασκε επίσης γαλλική λογοτεχνία. Το 2000 τιμήθηκε στη Διεθνή Έκθεση της Φρανκφούρτης με το περίφημο Βραβείο Ειρήνης των Γερμανών εκδοτών. Το Μάιο του 2005 εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας και βρέθηκε μεταξύ των 40 Γάλλων "αθανάτων".
Απεβίωσε σε νοσοκομείου του Παρισιού στις 6 Φεβρουαρίου 2015, σε ηλικία 79 ετών.
Όνειρα φυγής
Ιστορίες από τη ζωή σ' ένα χαρέμι
"Γεννήθηκα το 1940 σ' ένα χαρέμι στη Φεζ, στο Μαρόκο..." Έτσι αρχίζει η Φατίμα Μερνίσι την εξωτική και παραστατική περιγραφή των παιδικών της χρόνων πίσω από τις σιδερένιες πύλες ενός χαρεμιού της πόλης. Στο Όνειρα Φυγής, η Μερνίσι πλέκει τις δικές της αναμνήσεις με τα όνειρα και τις αναμνήσεις των γυναικών που την περιέβαλλαν στην αυλή της νεότητάς της - γυναίκες οι οποίες, αποκομμένες από τον έξω κόσμο, τον έπλαθαν με τα μάτια της φαντασίας τους.
Τα Όνειρα Φυγής είναι η προκλητική ιστορία ενός κοριτσιού που έρχεται αντιμέτωπο με τα μυστήρια του χρόνου και του τόπου, του γένους και του φύλου στο μουσουλμανικό κόσμο.
Οριενταλισμός
Η πιο προκλητική σύγχρονη πολιτισμική μελέτη: Μια έντονη πολεμική της αντιμετώπισης που παραδοσιακά επιφυλάσσει η Δύση στην Ανατολή.
O Edward W. Said (1935-2003) διετέλεσε επίτιμος καθηγητής ανθρωπιστικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Columbia, όπου και δίδαξε αγγλική και συγκριτική λογοτεχνία μετά το 1963. Γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ το 1935 και σπούδασε στο Κάιρο, τη Μασσαχουσέτη και τα Πανεπιστήμια του Princeton και του Harvard.
Επισκέπτης καθηγητής συγκριτικής λογοτεχνίας στο Harvard, συνεργάτης του Κέντρου Ανώτατων Σπουδών και επισκέπτης καθηγητής Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, o Said ήταν επισης διευθυντής του περιοδικού "Arab Studies Quarterly", μέλος του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων της Νέας Υόρκης, της Ακαδημίας Φιλολογικών Σπουδών και του Pen Club.Τιμήθηκε με τα βραβεία Bowdoin και Lionel Trilling.
Κορυφαία έργα του θεωρούνται οι πολιτισμικές μελέτες "Οριενταλισμός" και "Κουλτούρα και ιμπεριαλισμός" (και τα δύο κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Νεφέλη), όπου ο στοχαστής αναλύει τους ψευδαισθητικούς μύθους που καλλιέργησαν οι αποικιοκράτες για τους αποικιοκρατούμενους και τις ρίζες των στερεοτύπων περί Ανατολής που αναπαράγονται στη Δύση.
Άλλα έργα του είναι τα "Joseph Conrad and the Fiction of Autobiography", "Beginnings", "The Question of Palestine", "Literature and Society", "Representations of the Intellectual" ("Διανοούμενοι και εξουσία", ελλ. έκδ. Scripta, 1999), "The World, the Text, the Critic" ("Ο κόσμος, το κείμενο και ο κριτικός", ελλ. έκδ. Scripta, 2004), "After the Last Sky", "Blaming the Victims", "Musical Elaborations", η αυτοβιογραφία του "Out of Place: A Memoir" ("Χωρίς πατρίδα", ελλ. έκδ. Παρατηρητής, 2003) και τα δοκίμιά του για τον εκπατρισμό "Reflections on Exile and Other Essays" ("Αναστοχασμοί για την εξορία και άλλα δοκίμια λογοτεχνικής και πολιτισμικής θεωρίας", ελλ. έκδ. Scripta, 2006).
Επισκέπτης καθηγητής συγκριτικής λογοτεχνίας στο Harvard, συνεργάτης του Κέντρου Ανώτατων Σπουδών και επισκέπτης καθηγητής Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, o Said ήταν επισης διευθυντής του περιοδικού "Arab Studies Quarterly", μέλος του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων της Νέας Υόρκης, της Ακαδημίας Φιλολογικών Σπουδών και του Pen Club.Τιμήθηκε με τα βραβεία Bowdoin και Lionel Trilling.
Κορυφαία έργα του θεωρούνται οι πολιτισμικές μελέτες "Οριενταλισμός" και "Κουλτούρα και ιμπεριαλισμός" (και τα δύο κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Νεφέλη), όπου ο στοχαστής αναλύει τους ψευδαισθητικούς μύθους που καλλιέργησαν οι αποικιοκράτες για τους αποικιοκρατούμενους και τις ρίζες των στερεοτύπων περί Ανατολής που αναπαράγονται στη Δύση.
Άλλα έργα του είναι τα "Joseph Conrad and the Fiction of Autobiography", "Beginnings", "The Question of Palestine", "Literature and Society", "Representations of the Intellectual" ("Διανοούμενοι και εξουσία", ελλ. έκδ. Scripta, 1999), "The World, the Text, the Critic" ("Ο κόσμος, το κείμενο και ο κριτικός", ελλ. έκδ. Scripta, 2004), "After the Last Sky", "Blaming the Victims", "Musical Elaborations", η αυτοβιογραφία του "Out of Place: A Memoir" ("Χωρίς πατρίδα", ελλ. έκδ. Παρατηρητής, 2003) και τα δοκίμιά του για τον εκπατρισμό "Reflections on Exile and Other Essays" ("Αναστοχασμοί για την εξορία και άλλα δοκίμια λογοτεχνικής και πολιτισμικής θεωρίας", ελλ. έκδ. Scripta, 2006).
Η πολιτική γλώσσα του Ισλάμ
Τι σημαίνει πραγματικά τζιχάντ; Ποια είναι η μουσουλμανική σύλληψη του νόμου; Ποια είναι η στάση του Ισλάμ απέναντι στους άπιστους; Ο Bernard Lewis διερευνώντας λογοτεχνικές και ιστορικές πηγές παρακολουθεί την εξέλιξη της ισλαμικής πολιτικής γλώσσας από τη εποχή του Προφήτη μέχρι τις ημέρες μας.
Αναλύοντας αραβικές, περσικές και τουρκικές-οθωμανικές πρωτογενείς πηγές φωτίζει τις διαφορές ανάμεσα στην μουσουλμανική πολιτική σκέψη και τη δυτική πολιτική θεωρία και αποσαφηνίζει την περί πολιτικής αντίληψη και πρακτική του ισλαμικού κόσμου.
Αναλύοντας αραβικές, περσικές και τουρκικές-οθωμανικές πρωτογενείς πηγές φωτίζει τις διαφορές ανάμεσα στην μουσουλμανική πολιτική σκέψη και τη δυτική πολιτική θεωρία και αποσαφηνίζει την περί πολιτικής αντίληψη και πρακτική του ισλαμικού κόσμου.
O Bernard Lewis είναι ομότιμος καθηγητής των Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Princeton και παλαιό μέλος του Institute for Advanced Studies στο Princeton (New Jersey, Η.Π.Α.). Συγγραφέας, μεταξύ άλλων των βιβλίων: "The Arabs in History", "Istanbul and the Civilization of the Ottoman Empire", "The Middle East and the West", "The Assassins", "The Muslim Discovery of Europe and the Jews of Islam". Επιμελητής και συγγραφέας πολλών λημμάτων της "Encyclopedia of Islam" και της σειράς "Oxford' s Studies in Middle Eastern History".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου