Η Ευρώπη γεννήθηκε τον Μεσαίωνα;
H ιστορία της σύγχρονης Eυρώπης αρχίζει πριν από την εμφάνιση του χριστιανισμού, και συνεχίζεται μετά την αναδίπλωσή του. Aπό τα ερείπια της Pωμαϊκής αυτοκρατορίας μέχρι τις ανακαλύψεις του 16ου αιώνα, το μάτι του έμπειρου ιστορικού, όπως είναι ο Le Goff, διακρίνει ίχνη, διαδοχικά στρώματα πολλαπλών εξελίξεων.
O ιστορικός τα φέρνει στο φως, τα εξερευνά για να δείξει τι έχει κληρονομήσει η σύγχρονη Eυρώπη, τι δανείζεται, τι επαναλαμβάνει από τα χαρακτηριστικά αυτής της μεσαιωνικής "Ευρώπης" που δεν μοιάζει απόλυτα με τη δική μας, αλλά αντιπροσωπεύει μια σημαντική στιγμή στη διαδικασία συγκρότησής της: δυνητική ενότητα και θεμελιακή πολυμορφία, ανακάτεμα πληθυσμών, διαιρέσεις και αντιθέσεις μεταξύ Δύσης-Aνατολής/Nότου-Bορρά, το πρωταρχικό ενοποιητικό στοιχείο της γεωργίας.
Ο Jacques Le Goff μας παρασύρει σε ένα ταξίδι στο παρελθόν που κόβει την ανάσα, ελπίζοντας ότι αν οι Eυρωπαίοι κατανοήσουν καλύτερα τις ρίζες τους, θα οικοδομήσουν και καλύτερα το παρελθόν τους.
Η νέα διεθνής αταξία
Ισχύς ή δίκαιο; Μονοπολική παγκόσμια κυριαρχία ή πολυπολικός κόσμος; Διεθνής τάξη ή μήπως αταξία;
Στο μικρό αλλά πυκνό αυτό βιβλίο ο Τσβετάν Τοντόροφ δίνει μια διαυγή και συγκροτημένη απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα και αναλύει με πνευματική τιμιότητα τη σύγκρουση Ευρώπης-Αμερικής, οι οποίες, από τον πόλεμο κυρίως του Ιράκ και μετά, εννοούν με διαφορετικό τρόπο τα διλήμματα του σύγχρονου κόσμου και διακατέχονται από διαφορετικές ανησυχίες.
Ο Τσβετάν Τοντόροφ συγκεντρώνει στο πρόσωπό του τις καλύτερες προϋποθέσεις για να τα συζητήσει όλα αυτά: είναι ένας άνθρωπος και της ανατολικής και της δυτικής Ευρώπης (γεννήθηκε και σπούδασε στη Βουλγαρία, ζει και εργάζεται στη Γαλλία), έχει μείνει για αρκετό χρονικό διάστημα στην Αμερική, γνωρίζει βαθιά την ιστορία των ιδεών και του πολιτισμού.
Ο Τοντόροφ όμως δεν αναλύει μόνο, παίρνει και θέση: τάσσεται υπέρ της ευρωπαϊκής "ήρεμης δύναμης". Είναι με την Ευρώπη, μια Ευρώπη ταλαιπωρημένη, διαιρεμένη, "γηραιά" ίσως, ταυτόχρονα όμως Ευρώπη της μεγάλης και πολυσχιδούς πνευματικής παράδοσης, Ευρώπη της δημοκρατίας, της ανεκτικότητας, της δικαιοσύνης.
Ο Δίας ερωτεύθηκε την κόρη του βασιλιά Φοινίκης Αγήνορα, Ευρώπη. Για να την πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε λευκό ταύρο και με την γοητεία του σαγήνεψε την Ευρώπη που έκατσε πάνω του. Τότε ο Δίας την απήγαγε την μετέφερε σε όλη την σημερινή Ευρώπη και μετά την πήγε στην Κρήτη όπου και έκανε το γάμο κάτω από ένα πλάτανο στη Γόρτυνα. Από το γάμο αυτό γεννήθηκαν οι Μίνωας, Ραδάμανθυς και Σαρπηδόνας.
Η λέξη ετυμολογείται πιθανώς από τις λέξεις ευρύς και ώψ («ανοιχτομάτης, με μεγάλα μάτια»). Μια άλλη θεωρία θέλει την προέλευση της λέξης από το ακκαδικό erebu («δύω»).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου