Ο μεθοδολογικός εσσενσιαλισμός έχει ως σκοπό να ανακαλύψει την ουσία των φαινομένων.
Οι ρίζες του εσσενσιαλισμού μπορούν να εντοπιστούν σε φιλοσοφικά ρεύματα όπως η πλατωνική μεταφυσική και η φαινομενολογία.
Ο εσσενσιαλισμός επιδιώκει μια ύστατη εξήγηση του κόσμου με αναφορά σε ουσίες, ιδιώματα και ποιότητες πίσω από τα φαινόμενα του πραγματικού κόσμου, που αποτελούν αντικείμενο εμπειρικής παρατήρησης.
Ένα τυπικό εσσενσιαλιστικό ερώτημα (στην Πολιτική Επιστήμη) είναι, για παράδειγμα: «Τι είναι Κράτος;» Υπάρχει, στο σημείο αυτό, σημαντική αντίθεση με την κρατούσα θεώρηση, όπου τέτοιου είδους ερωτήσεις ηχούν πολύ παράξενα. Δεν έχει νόημα για έναν φυσικό να θέτει ερωτήματα του τύπου: «Τι είναι ηλεκτρόνιο;» Οι φυσικές επιστήμες δεν προβαίνουν σε τέτοιου είδους ερωτήσεις. Μπορούν να περιγράψουν την τροχιά και τις αντιδράσεις ενός ηλεκτρονίου, όπως εκδηλώνονται στο εργαστήριο, όπως επίσης και να εξάγουν τις μαθηματικές εξισώσεις που περιγράφουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των στοιχειωδών υποατομικών σωματιδίων, ωστόσο, ο φυσικός δεν θέτει ερωτήματα οντολογικής φύσης που προδίδουν μια ουσιοκρατική σύλληψη του κόσμου.
Ο φυσικός, στην παράδοση της θεωρίας της σχετικότητας, διατυπώνει εμπειρικά ελέγξιμες υποθέσεις και θεωρίες, στο πλαίσιο των οποίων οι έννοιες λειτουργούν ως ευρετικές κατασκευές, αλλά δεν επιζητεί να ανακαλύψει τη βαθύτερη ουσία των πραγμάτων. Αντίστοιχα, οντολογικά ερωτήματα, που αποσκοπούν στη γνωστική διείσδυση στην ύστατη ουσία του κόσμου, δεν τίθενται στο επίπεδο της εμπειρικής εξήγησης των φυσικών φαινομένων (Kuukkanen, 2010).
Οι σύγχρονες φυσικές επιστήμες έχουν ξεπεράσει την εσσενσιαλιστική προσέγγιση υπέρ ενός μεθοδολογικού μομιναλισμού (Khalidi, 2009).
Ο μεθοδολογικός νομιναλισμός επιδιώκει να περιγράψει, να εξηγήσει και να προβλέψει συμπεριφορές και σχέσεις των φυσικών φαινομένων. Τυπική νομιναλιστική ερώτηση είναι: «Πώς συμπεριφέρεται ένα ηλεκτρόνιο;»
Δεν διερευνάται, επομένως, η ουσία και η φύση του ατόμου, αλλά περιγράφονται με μαθηματικό μοντέλο το οποίο παρέχει και προβλέψεις για την πιθανή συμπεριφορά του.
Στα αρχικά στάδια της ιστορικής εξέλιξης της Φυσικής, υπήρχαν αποχρώσεις εσσενσιαλισμού, λόγω της σύνδεσής της με τις μεταφυσικές προσεγγίσεις του Μεσαίωνα και λόγω της επίδρασης των πλατωνικών ιδεών. Αργότερα, όμως, με το έργο του Γαλιλαίου και του Νεύτωνα, οι εσσενσιαλιστικές απόψεις προοδευτικά αποδυναμώνονται. Ο Νεύτωνας, με τον νόμο της παγκόσμιας έλξης, δεν εισέρχεται σε τέτοιου είδους ερωτήματα, αλλά περιγράφει και προβλέπει τροχιές πλανητών.
Οι εσσενσιαλιστές υποστηρίζουν ότι οι φυσικές επιστήμες είναι διαφορετικής φύσης επιστήμες, για τις οποίες είναι θεμιτή η νομιναλιστική προσέγγιση. Οι κοινωνικές επιστήμες, όμως, πρέπει να κατασκευαστούν σε εσσενσιαλιστικές βάσεις, διότι οι επιστήμες αυτού του είδους έχουν ως αντικείμενο μελέτης «οντότητες», δηλαδή κοινωνικές ομάδες, άτομα, και ομάδες ατόμων.
Αυτές οι οντότητες πρέπει να συλληφθούν γνωστικά ως ουσίες.
Η διαφοροποίηση μεταξύ φυσικών και κοινωνικών επιστημών γίνεται με αναφορά στο γεγονός ότι οι κοινωνικές επιστήμες εξετάζουν οντότητες, ενώ οι φυσικές επιστήμες εξετάζουν αντικείμενα. Έτσι, κατά τη γνώμη τους, οι κοινωνικές επιστήμες θα πρέπει να απαντήσουν σε ερωτήσεις του τύπου: Τι είναι κράτος; Τι είναι κοινωνική ομάδα; Τι είναι ισοζύγιο πληρωμών; Τι είναι ζήτηση; Τι είναι οικογένεια; κλπ. (Δρακόπουλος, 2001).
Ο εσσενσιαλισμός απορρέει από την πλατωνική μεταφυσική. Η σύγχρονη εκδοχή του (Haukioja, 2014; Riepper, 2010) προσπαθεί να δικαιολογήσει αυτήν την επιστροφή σε μεταφυσικές ρίζες, με το να διαφοροποιεί τις κοινωνικές από τις φυσικές επιστήμες, κάνοντας αναφορά σε οντότητες, δηλαδή ύστατες ποιότητες ή ουσίες.
Αυτή η προσέγγιση έχει λιγότερους οπαδούς από την κατανοητική μέθοδο, τουλάχιστον στην Οικονομική αλλά και στις κοινωνικές επιστήμες.
• Νομιναλισμός - Διαβαστε εδω...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου