Για παράδειγμα, στην Ιταλία ο Ρομαντισμός συνδέεται με την άνοδο ενός πρώιμου εθνικισμού, κάτι που αργότερα θα επεκταθεί σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι η έννοια του εθνικού ποιητή είναι προϊόν του ρομαντισμού. Όπως σημειώνει ο Βελουδής: «Ο ιστορικός χώρος του ευρωπαϊκού Ρομαντισμού ορίζεται ουσιαστικά από τη ναπολεόντεια παρεκτροπή και την ήττα της Γαλλικής Επανάστασης, απόρροια της οποίας υπήρξε η παλινόρθωση των μοναρχικών και αυταρχικών καθεστώτων και η εμπέδωση της, αγγλικής κυρίως, αποικιοκρατίας. Ταυτόχρονα, η ίδια αυτή εποχή είναι η εποχή της αστικοφιλελεύθερης αντίστασης και εξέγερσης εναντίον των ίδιων αυτών καθεστώτων (1830, 1848), της εμφάνισης του εργατικού κινήματος και των πρώτων θεωρητικών του και, προπαντός, των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων σ’ ολόκληρη την Ευρώπη» (Βελουδής, 98).
Σε αυτό το πλαίσιο ανθίζει και ο φιλελληνισμός ως εκδήλωση αλληλεγγύης σε ένα απελευθερωτικό κίνημα.
Σε κάθε περίπτωση, το κίνημα του Ρομαντισμού υπήρξε η ιστορική προϋπόθεση για τη δημιουργία των εθνικών φιλολογιών κατά τον 19o αιώνα. Και αυτό όχι μόνο γιατί προώθησε την ιδέα του έθνους μέσω της τέχνης, αλλά και γιατί κατέλυσε τις ρυθμιστικές ποιητικές. Η απόρριψη στην πράξη των ρυθμιστικών ποιητικών σηματοδοτεί την εξιδανίκευση της υποκειμενικότητας του καλλιτέχνη, οδηγεί στην αναγκαιότητα συγγραφής περιγραφικών ποιητικών και συνοδεύεται από σημαίνουσες αλλαγές στην αντιμετώπιση της ιστορίας της λογοτεχνίας: οργανικές μεταφορές όπως άνθιση και παρακμή ενός λογοτεχνικού φαινομένου όπως και χρονολογική καταλογογράφησή του αποτελούν πλέον παρελθόν.
Έτσι, αν οι ρυθμιστικές ποιητικές αναζητούν τους αιώνιους νόμους που διέπουν την τέχνη, ο Ρομαντισμός εξελίσσεται με βάση την ιδέα της ιστορικότητας της τέχνης. Και αυτή η αλλαγή έχει αφετηρία τα μέσα του 18ου αιώνα και συνδέεται με την εμφάνιση μια νέας αντίληψης περί ιστοριογραφίας γενικότερα, την οποία εφάρμοσε πρώτος ο ο Χέρντερ (Johann Gottfried von Herder, 1744-1803) στην ιστορία της λογοτεχνίας.
Πρόκειται για μια αντίληψη που αφενός υπογραμμίζει τη σχετικότητα και την εξάρτηση του εκάστοτε πολιτισμικού φαινομένου από το ιστορικό του πλαίσιο, και αφετέρου απαιτεί όχι μόνο την αρχειοθέτηση ιστορικών γνώσεων, αλλά και την κριτική ερμηνεία τους. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και υπό την επίδραση του θετικισμού, η ιστορία της λογοτεχνίας καθίσταται κύριο αντικείμενο των εθνικών φιλολογιών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου