«∆ιαφωτισµός είναι η έξοδος του ανθρώπου από την ανωριμότητά του για την οποία φταίει ο ίδιος. Ανωριμότητα είναι η αδυναμία του ανθρώπου να μεταχειρίζεται το νου του χωρίς την καθοδήγηση ενός άλλου. Φταίει γι’ αυτή την ανωριµότητά του ο άνθρωπος, όταν η αιτία της έγκειται όχι σε ανεπάρκεια του νου αλλά στην έλλειψη απόφασης και θάρρους να μεταχειριστεί το νου του χωρίς την καθοδήγηση ενός άλλου. Sapere aude!
Να έχεις το θάρρος να μεταχειρίζεσαι το δικό σου νου! Αυτή είναι λοιπόν η εμβληματική φράση του διαφωτισμού» (Καντ, 19), αυτά δηλώνει ο Καντ (Immanuel Kant, 1724-1804) στην αρχή του περίφημου δοκιμίου του με τίτλο Τι είναι Διαφωτισμός;
Κινητήριος δύναμη του Διαφωτισμού είναι δηλαδή η πίστη ότι o άνθρωπος μπορεί μόνο με τη βοήθεια της λογικής του να σκεφτεί, να πράξει και να δημιουργήσει μιαν άλλη κοινωνική κατάσταση, χωρίς να στηρίζεται σε αυθεντίες, χωρίς να υποκύπτει σε δεισιδαιμονίες ή να αποδέχεται αλόγιστα ηθικές επιταγές, κοινωνικά, πολιτικά ή θρησκευτικά θέσφατα.
Το ότι αυτό δεν ήταν εύκολο ή απλό εγχείρημα φάνηκε σχετικά γρήγορα ή αν μη τι άλλο ώ το 1789 με τη Γαλλική Επανάσταση. Η Γαλλική Επανάσταση, με σύνθημά της τη ρήση ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα, είναι το πιο σημαντικό ιστορικό γεγονός κατά τη διάρκεια του Διαφωτισμού.
Ο Διαφωτισμός συνδέεται επίσης με την άνοδο της αστικής τάξης και της προσπάθειάς της να επιβληθεί ηθικά, πολιτικά και οικονομικά. Είναι εξάλλου μια περίοδος όπου συνυπάρχουν η πίστη στην πρόοδο της ανθρωπότητας με την απαισιοδοξία για την πορεία του (δυτικού) πολιτισμού. Αν η αισιοδοξία για την ανθρώπινη κατάσταση τρέφεται από τις επιτυχίες της επιστήμης και την εμπιστοσύνη στην ανθρώπινη λογική, η απαισιοδοξία είναι αποτέλεσμα της διατήρησης των κοινωνικών ανισοτήτων και του πολιτικού status quo.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου