Κατά την εξέλιξη του 19ου αιώνα δεν έμειναν όλοι οι φιλελεύθεροι αδιάφοροι για την κατάσταση των λαϊκών και των εργατικών στρωμάτων, αλλά αναγνώρισαν ότι η ελεύθερη αγορά και οι καπιταλιστικές σχέσεις παράγουν μεν πλούτο, αλλά αυτός δεν μετατρέπεται για πολλούς σε ευημερία – το αντίθετο, μάλιστα.
Δεν είναι τυχαίο που κυρίως στην Αγγλία, δηλαδή εκεί όπου εμφανίστηκαν πιο έντονα και εκτεταμένα φαινόμενα κοινωνικοοικονομικής δυσπραγίας, ή και εξαθλίωσης, αναπτύχθηκε και ένα διακριτό ρεύμα εντός της φιλελεύθερης παράδοσης, που ονομάστηκε νέος φιλελευθερισμός (προσοχή: να μη συγχέεται με τον νεοφιλελευθερισμό) και το οποίο εκ των υστέρων αποκαλείται κοινωνικός φιλελευθερισμός.
Ο John Stuart Mill μπορεί να θεωρηθεί ένας από τους προδρόμους του, καθόσον έφθασε στο σημείο να συγκρίνει τις επιλογές που έχει ο μισθωτός εργάτης με αυτές του δούλου της αρχαιότητας, ενώ υπερασπίστηκε το δικαίωμα των εργατών να οργανωθούν σε εργατικά σωματεία, προκειμένου να περιορίσουν την υπέρμετρη ισχύ των εργοδοτών.
Κύριοι εκφραστές του θεωρούνται οι L.T. Hobhouse, T.H. Green και J.A. Hobson, οι οποίοι ανέπτυξαν τις θέσεις τους την περίοδο 1880-1920. Ως κοινωνικοί φιλελεύθεροι, συνδύασαν το καλό του ατόμου με αυτό της κοινωνίας και θεώρησαν ότι η κοινωνική και κρατική δράση υπέρ των δυσπραγούντων
Δεν είναι τυχαίο που κυρίως στην Αγγλία, δηλαδή εκεί όπου εμφανίστηκαν πιο έντονα και εκτεταμένα φαινόμενα κοινωνικοοικονομικής δυσπραγίας, ή και εξαθλίωσης, αναπτύχθηκε και ένα διακριτό ρεύμα εντός της φιλελεύθερης παράδοσης, που ονομάστηκε νέος φιλελευθερισμός (προσοχή: να μη συγχέεται με τον νεοφιλελευθερισμό) και το οποίο εκ των υστέρων αποκαλείται κοινωνικός φιλελευθερισμός.
Ο John Stuart Mill μπορεί να θεωρηθεί ένας από τους προδρόμους του, καθόσον έφθασε στο σημείο να συγκρίνει τις επιλογές που έχει ο μισθωτός εργάτης με αυτές του δούλου της αρχαιότητας, ενώ υπερασπίστηκε το δικαίωμα των εργατών να οργανωθούν σε εργατικά σωματεία, προκειμένου να περιορίσουν την υπέρμετρη ισχύ των εργοδοτών.
Κύριοι εκφραστές του θεωρούνται οι L.T. Hobhouse, T.H. Green και J.A. Hobson, οι οποίοι ανέπτυξαν τις θέσεις τους την περίοδο 1880-1920. Ως κοινωνικοί φιλελεύθεροι, συνδύασαν το καλό του ατόμου με αυτό της κοινωνίας και θεώρησαν ότι η κοινωνική και κρατική δράση υπέρ των δυσπραγούντων
δεν είναι ασυμβίβαστη προς την ατομική ελευθερία, αλλά συμπληρωματική της.
που σχετίζονται με τη στέγαση, την παροχή ιατρικής φροντίδας, την αντιμετώπιση του αλκοολισμού και την εκπαίδευση. Αυτό μπορεί από μια άποψη να θεωρηθεί ως καταναγκασμός∙ δεν γίνεται όμως εναντίον της ελευθερίας, αλλά προς χάριν της, καθώς την ελευθερία θα πρέπει να μπορούν να την απολαμβάνουν εμπράκτως όλα τα μέλη της κοινωνίας.
Με αυτή την έννοια, η νομοθεσία και οι δημόσιες πολιτικές που συμβάλλουν στην ευημερία όσων υποσιτίζονται, εργάζονται εξαντλητικά ωράρια, μένουν σε προβληματικά καταλύματα, έχουν ελλιπή μόρφωση κ.ο.κ. δεν προσβάλλουν την ελευθερία, αλλά την ενισχύουν (Vincent, 2010, σ. 40).
Με αυτή την έννοια, η νομοθεσία και οι δημόσιες πολιτικές που συμβάλλουν στην ευημερία όσων υποσιτίζονται, εργάζονται εξαντλητικά ωράρια, μένουν σε προβληματικά καταλύματα, έχουν ελλιπή μόρφωση κ.ο.κ. δεν προσβάλλουν την ελευθερία, αλλά την ενισχύουν (Vincent, 2010, σ. 40).
Μια αναδιανεμητική πολιτική, αν και βεβαίως όχι ιδιαίτερα εκτενής, υιοθετήθηκε σε αυτό το πλαίσιο
από φιλελεύθερους, χωρίς να αμφισβητείται μεν ο πρωτεύων ρόλος της αγοράς, αλλά με πρόθεση να
ελεγχθούν ορισμένα από τα επαχθή αποτελέσματά της. Έγινε, επομένως, αποδεκτό ότι οι κραυγαλέες
εισοδηματικές ανισότητες πρέπει να αντιμετωπιστούν με πολιτικές όπως η επιβολή (ορίου προς τα κάτω) του κατώτατου μισθού, η ιατρική και ασφαλιστική κάλυψη, η παροχή σύνταξης γήρατος και σχολικών γευμάτων κ.ο.κ.
Σε κυβερνητικό επίπεδο, αυτή η προσέγγιση εκφράστηκε από τις κυβερνήσεις του Asquith στη
Σε κυβερνητικό επίπεδο, αυτή η προσέγγιση εκφράστηκε από τις κυβερνήσεις του Asquith στη
Βρετανία (1908-1916) και του Φραγκλίνου Ρούσβελτ στις ΗΠΑ με το New Deal από το 1932 και μετά (Ryan, 2007, σ. 372; Vincent, 2010, σσ. 40, 42).
Ο John Maynard Keynes είχε καθοριστική συμβολή στη διατύπωση ‒από μια πιο τεχνική, οικονομολογική σκοπιά‒ μιας θεώρησης η οποία εξακολουθεί μεν να είναι φιλελεύθερη αλλά επιφυλάσσει σημαντικό και ενεργό ρόλο στο κράτος, όσον αφορά την αντιμετώπιση της φτώχιας και της ανεργίας, ο οποίος περιλαμβάνει εκτεταμένες δημόσιες επενδύσεις και μέτρα προοδευτικής φορολογίας.
Στη Βρετανία, και υπό την επιρροή του Keynes, ο W.H. Beveridge εισηγήθηκε δέσμη κοινωνικών πολιτικών, οι οποίες οδήγησαν μεταπολεμικά στην επιβολή ενός συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Ο John Maynard Keynes είχε καθοριστική συμβολή στη διατύπωση ‒από μια πιο τεχνική, οικονομολογική σκοπιά‒ μιας θεώρησης η οποία εξακολουθεί μεν να είναι φιλελεύθερη αλλά επιφυλάσσει σημαντικό και ενεργό ρόλο στο κράτος, όσον αφορά την αντιμετώπιση της φτώχιας και της ανεργίας, ο οποίος περιλαμβάνει εκτεταμένες δημόσιες επενδύσεις και μέτρα προοδευτικής φορολογίας.
Στη Βρετανία, και υπό την επιρροή του Keynes, ο W.H. Beveridge εισηγήθηκε δέσμη κοινωνικών πολιτικών, οι οποίες οδήγησαν μεταπολεμικά στην επιβολή ενός συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου