Stanisław Lem - Κυβεριάδα

Πολωνός συγγραφέας έργων επιστημονικής φαντασίας, από τους σημαντικότερους παγκοσμίως. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 41 γλώσσες, με πωλήσεις άνω των 27 εκατομμυρίων αντιτύπων.

Ο Στάνισλαβ Λεμ (Stanislaw Lem) γεννήθηκε στην πόλη Λβοβ, που σήμερα ανήκει στην Ουκρανία, στις 12 Σεπτεμβρίου 1921. Αν και εβραϊκής καταγωγής, θεωρούσε τον εαυτό του άθεο «για λόγους ηθικής». Σπούδασε ιατρική, αλλά δεν εξάσκησε ποτέ το επάγγελμα. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής δούλεψε με πλαστά έγγραφα ως μηχανικός αυτοκινήτων και συμμετείχε στην Αντίσταση.

Το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Ο Άνθρωπος από τον πλανήτη Άρη» κυκλοφόρησε το 1946. Το πιο γνωστό του έργο είναι το «Σολάρις» (1961), που αναφέρεται στη ζωή σ' έναν απόμακρο πλανήτη. Μεταφέρθηκε δύο φορές στη μεγάλη οθόνη, το 1972 από τον ρώσο σκηνοθέτη Αντρέι Ταρκόφσκι και το 2002 από τον αμερικανό Στίβεν Σόντερμπεργκ με πρωταγωνιστή τον Τζορτζ Κλούνεϊ. Ο Λεμ κέρδισε τη διεθνή αναγνώριση με την «Κυβεριάδα» (1967), όπου περιγράφει έναν κόσμο υπό την ηγεσία των ρομπότ.

Κύριο μοτίβο στο λογοτεχνικό του έργο είναι η αδυναμία συνεννόησης μεταξύ ανθρώπων και εξωγήινων όντων. Συχνά, οι κοινωνίες τους φαντάζουν ακατανόητες στους γήινους. Σε πολλά βιβλία του περιγράφεται η αποτυχία της πρώτης επαφής.

Η γραφή του Λεμ διακρίνεται για το έξυπνο χιούμορ, τα λογοπαίγνια και τους νεολογισμούς. Χρησιμοποίησε τη λογοτεχνική φόρμα της επιστημονικής φαντασίας για να ξεγλιστρήσει από τους σκοπέλους της κομμουνιστικής λογοκρισίας. Μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Πολωνία το 1989, σταμάτησε τη λογοτεχνική του παραγωγή. Ασχολήθηκε με το ηλεκτρονικό έγκλημα και τα τεχνολογικά και ηθικά προβλήματα που θέτει η επέκταση του Διαδικτύου.

Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του: «Η αναζήτηση» (εκδόσεις «Καστανιώτη»), «Κυβεριάδα» (εκδόσεις «Κάκτος»), «Σολάρις» (εκδόσεις «Ποταμός») και «Τα ημερολόγια των άστρων» (εκδόσεις «Ποταμός»).

Ο Στάνισλαβ Λεμ πέθανε στις 27 Μαρτίου 2006.

Κυβεριάδα

Ένας κατασκευαστής συναρμολογεί μια μηχανή που μπορεί να φτιάξει παράξενα πράγματα. Μια μεγάλη ταλάντωση από το χιούμορ και την ευρηματικότητα μέρι την έκπληξη και τον τρόμο. Ένα υπέροχο διαστημικό παραμύθι.

Πώς σώθηκε ο κόσμος / Η μηχανή του Τρερλ / Ένα γερό ξύλο / Η πρώτη εξόρμηση ή παγίδα του Γαργάντιου / Η πρώτη εξόρμηση (α) ή ο ηλεκτρονικός βάρδος του Τρερλ / Η δεύτερη εξόρμηση ή η προσφορά του βασιλιά Σκληρού / Η τρίτη εξόρμηση ή οι δράκοντες των πιθανοτήτων / Η τέταρτη εξόρμηση ή πώς ο Τρερλ κατασκεύασε ένα φαμφαταλατρόνιο για να σώσει τον πρίγκιπα Πενταγώνιο από τις ωδίνες του έρωτα και πώς αργότερα κατάφυγε σε ένα κανονιοβολισμό με νήπια αντί για σφαίρες / Η πέμπτη εξόρμηση ή η αταξία του βασιλιά Βαλερίονα / Η πέμπτη εξόρμηση (α) ή η συνταγή του Τρερλ / Η έκτη εξόρμηση ή πώς ο Τρερλ κι ο Κλαπάουκιους δημιούργησαν ένα δαίμονα δεύτερου τύπου για να κατατροπώσει τον πειρατή Παγκ / Η έβδομη εξόρμηση ή πώς η ίδια η τελειότητα του Τρερλ δεν ωφέλησε σε τίποτε / Οι τρεις παραμυθούδες του βασιλιά Πανέξυπνου / Αλτρουϊζίνη ή η αληθινή εξιστόρηση του πώς ο Καλοπροαιρέτιος, ο ερμητικός ερημίτης προσπάθησε να δημιουργήσει την παγκόσμια ευτυχία και ποια ήταν τα αποτελέσματα της προσπάθειάς του / Ο πρίγκιπας Μεταλλικός και η πριγκίπισσα Κρυσταλία 

Το μυθιστόρημα Σολάρις (1961) έχει μεταφερθεί σε ταινία το 1972 από τον Αντρέι Ταρκόφσκι και άλλη μια φορά το 2002 από τον Στίβεν Σόντερμπεργκ με πρωταγωνιστή τον Τζορτζ Κλούνι. Ο ίδιος ο Λεμ δεν είχε σε εκτίμηση καμία από τις δύο μεταφορές. Επίσης σε ταινία μεταφέρθηκε το 1960 ο Πλανήτης του Θανάτου και το 1978 Η Διαπραγμάτευση. Το 2007 προβλήθηκαν από το γερμανικό κρατικό κανάλι ZDF σε 6 επεισόδια των 15 λεπτών διασκευασμένες ιστορίες από Τα ημερολόγια των άστρων.