Το ενδιαφέρον για τους κλασικούς Έλληνες συγγραφείς και η μετάφραση των έργων τους στην αραβική γλώσσα

Το ενδιαφέρον για τους κλασικούς Έλληνες συγγραφείς και για τη μετάφραση των έργων τους στην αραβική γλώσσα έχει αποδοθεί σε μεγάλο βαθμό στην εγκαθίδρυση της κυριαρχίας των Αββασιδών οι οποίοι μετέφεραν την πρωτεύουσα του χαλιφάτου στη Βαγδάτη.

Καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη της μεταφραστικής δραστηριότητας στην Βαγδάτη έπαιξε η συγκρότηση και ανάδειξη μιας αββασιδικής ελίτ, η οποία αποτελούνταν από ομάδες διοικητικών υπαλλήλων, νομομαθών, στρατιωτικών κ.ά. (Gutas, 1998, σσ. 1-8).

Η δραστηριότητα αυτή στεγάστηκε κατά κύριο λόγο στον Οίκο της Σοφίας (Bayt al-ḥikma), ένα κέντρο επιστημών που ίδρυσε ο χαλίφης al-Ma’mūn.

Τα έργα που μεταφράστηκαν από τα ελληνικά στα αραβικά ήταν τα κυριότερα βιβλία κοσμικού περιεχομένου από την Ανατολική Βυζαντινή Αυτοκρατορία και την Εγγύς Ανατολή, ως επί το πλείστον επιστημονικά εγχειρίδια και φιλοσοφικά έργα, εξαιρουμένων των βιβλίων ιστορίας και λογοτεχνίας (Gutas, 1998, σσ. 1-2).

Κεντρικό ρόλο στη μεταφραστική διαδικασία διαδραμάτισαν οι συρόφωνοι χριστιανοί, πολλοί εκ των οποίων ήταν κληρικοί ή γιατροί, οι οποίοι άνηκαν σε διαφορετικές χριστιανικές ομολογίες –όπως και οι μονοφυσίτες και οι νεστοριανοί– και κατείχαν την ελληνική κοσμική παιδεία (Gutas, 1998, σσ. 13-20· Ζιάκας, 2007, σσ. 63-73)

Ενδεικτικά αναφέρουμε τον Χουνάιν Ιμπν Ισχάκ (Ḥunayn ibn Isḥāq al-‘Ibādī) (808-873), μια από τις εμβληματικές φυσιογνωμίες του μεταφραστικού κινήματος κατά τον 9ο αιώνα. Ο Χουνάιν Ιμπν Ισχάκ υπήρξε σημαντικός διαμεσολαβητής μεταξύ των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων και των Αράβων, και σε αυτόν αποδίδεται η ανάπτυξη της ιατρικής στον αραβικό κόσμο χάρη στη μετάφραση του έργου του Ιπποκράτη και του Γαληνού (Ζιάκας, 2007, σσ. 101-110· Κονδύλη, 2011, σ. 282· Strohmaier, 1986, σσ. 578-581). 47-48).

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι μουσουλμάνοι φιλόσοφοι, μέσω της μετάφρασης των κλασικών και των ελληνιστικών έργων επιχείρησαν να συνθέσουν τις διαφορετικές φιλοσοφικές θέσεις της αρχαιότητας με τον μονοθεϊσμό του Ισλάμ, γεγονός που οδήγησε στην παραγωγή πρωτότυπης φιλοσοφικής γραμματείας στα αραβικά αλλά και πρωτογενούς έρευνας στον τομέα των επιστημών όπως η ιατρική, η φαρμακευτική, η αλχημεία και η αστρονομία (Παπουτσάκη, 2007, σσ. 44, 58). ;

➤ The Renaissance