Ζαν Κοκτώ, ο πολύτροπος ποιητής

Αναφερόμενος στον Ζαν Κοκτώ (1889-1963), ο Μάνος Χατζιδάκις τον είχε χαρακτηρίσει «έναν διαβολικό ακροβάτη της τέχνης», καθώς, ιχνηλατώντας στα περισσότερα μονοπάτια της, χάραξε μια κοινή όσο και προσωπική οδό. Αν ο ορισμός του πολυσχιδούς καλλιτέχνη ή -κατά το ποιώ Τέχνη- του πολύτροπου ποιητή, δύναται να απαντηθεί δίχως εκπτώσεις σε μία και μόνο ανθρώπινη μορφή, ο γάλλος δημιουργός φαντάζει ο πλέον κατάλληλος.

Ποιητής, ζωγράφος, θεατρικός συγγραφέας, δοκιμιογράφος, ηθοποιός, σκηνογράφος, αγγειοπλάστης, λιθογράφος και σπουδαίος κινηματογραφιστής, ο Ζαν Κοκτώ έγραψε, σκηνοθέτησε, ερμήνευσε ή συνέβαλε ποιητικά σε μια σειρά αριστουργηματικών φιλμ, που σημάδεψαν το σελιλόιντ και επηρέασαν καθοριστικά τους κατοπινούς εραστές της 7ης Τέχνης.

Υπήρξε φίλος για δεκαετίες με τον Πάμπλο Πικάσο και ήταν ένας από τους κουμπάρους στον γάμο του Ισπανού ζωγράφου με την Ολγα Χοχλόβα. Επίσης, ήταν φίλος με τον Μαρσέλ Προυστ, τον Αντρέ Ζιντ και τον δισέγγονο του Βίκτωρος Ουγκώ, Ζαν. Από το 1937 ως τον θάνατό του είχε σχέση με τον ηθοποιό Ζαν Μαρέ.

Στο παρόν βιβλίο προσεγγίζεται συνολικά η μορφή του Ζαν Κοκτώ, αποφεύγοντας κατά το δυνατό τις ειδολογικές σημάνσεις, καθώς ο γάλλος δημιουργός δήλωνε αποκλειστικά Ποιητής. Ταυτόχρονα με την αναμενόμενη προσέγγιση (βιογραφική, κριτική, συγκριτική) μελετώνται οι επιρροές και η εν γένει σχέση του γάλλου καλλιτέχνη με την Ελλάδα, ενώ δεσπόζουσα θέση καταλαμβάνει ο πρόλογος της Ζακλίν ντε Ρομιγύ.

Τα ποιήματα του Ζαν Κοκτώ αποτελούν την πρώτη ύλη όλων των δημιουργιών του και προβάλλονται ως βασική προϋπόθεση για την πρόσληψη του συνολικού του έργου.

Σχολιάζοντας το φιλμ Η πεντάμορφη και το τέρας υποστήριζε ότι σκοπός του δεν ήταν η δημιουργία μιας ταινίας, αλλά ενός ποιήματος, δεν επιθυμούσε να διηγηθεί μια ιστορία, αλλά να εξομολογηθεί με εικόνες όσα «κατοικούν μέσα στη βαθιά μας νύχτα και παίρνουν μορφή στην άκρη του ονείρου».