ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ Ο ΚΥΝΙΚΟΣ (445-365 π.Χ.). Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, μαθητής του Σωκράτη και αντίπαλος του Πλάτωνα. Έδωσε στη σωκρατική διδασκαλία κατεύθυνση σοφιστική. Κυριότερα έργα: Ηρακλής, Πολιτικός, Αρχέλαος, Σάθων.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ (384-322 π.Χ.). Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, μαθητής του Πλάτωνα. Το πολυμερέστερο και συστηματικότερο πνεύμα της αρχαιότητας. Υπήρξε μεταφυσικός, φυσιοδίφης, θεωρητικός της τέχνης, θεμελιωτής της λογικής, καθώς και ηθικός και πολιτικός στοχαστής. Κυριότερα έργα: Μετά τα Φυσικά, Φυσικά, Ποιητική, Ηθικά Νικομάχεια, Πολιτικά.
BACHELARD (Gaston). Γάλλος φιλόσοφος (1884-1962), θεωρητικός της σύγχρονης επιστήμης. Κυριότερα έργα: Το νέο επιστημονικό Πνεύμα. Ο εφαρμοσμένος ορθολογισμός. Η ψυχανάλυση της φωτιάς.
BACON (Francis). Άγγλος φιλόσοφος και πολιτικός (1561-1626). Η υπέρμετρη φιλοδοξία του του επιφύλαξε πολυτάραχο δημόσιο βίο. Κυριότερα έργα: De dignitate et augmentίs scientiarum (Για το κύρος και την ανάπτυξη των επιστημών) και Novum Organum (Νέο Όργανο).
BERGSON (Henri). Γάλλος φιλόσοφος και πανεπιστημιακός καθηγητής (1859-1944). Κυριότερα έργα: Δοκίμιο για τα άμεσα δεδομένα της συνείδησης. Ύλη και μνήμη, Η δημιουργική εξέλιξη, Οι δύο πηγές της ηθικής και της θρησκείας.
BERKELEY (George). Ιρλανδός φιλόσοφος και επίσκοπος (1685-1753).Δίδαξε στη Θεολογική σχολή του Δουβλίνου. Κυριότερα έργα: Πραγματεία για τις αρχές της ανθρώπινης γνώσης και Διάλογοι μεταξύ Ύλα και Φιλόνου.
CARNAP (Rudolf) Γερμανός φιλόσοφος, (1891-1970), ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του λογικού θετικισμού. Εγκατέλειψε τη Βιέννη μετά την επικράτηση των ναζί και δίδαξε για πολλά χρόνια στις Η.Π.Α. Βασικότερο έργο του: Η λογική δομή του κόσμου.
COMTE (Auguste). Γάλλος κοινωνιολόγος και φιλόσοφος (1798-1857). Κυριότερα έργα: Μαθήματα θετικής φιλοσοφίας και Σύστημα θετικής πολιτικής ή Πραγματεία κοινωνιολογίας που καθιδρύει τη Θρησκεία της Ανθρωπότητας.
COURNOT (Antoine Augustin). Γάλλος μαθηματικός, οικονομολόγος και φιλόσοφος (1801- 1877). Κυριότερα έργα: Έκθεση της θεωρίας της τύχης και των πιθανοτήτων και Πραγματεία για τη σύνδεση των βασικών ιδεών στην επιστήμη και την ιστορία.
DESCARTES (René). Γάλλος φιλόσοφος και μαθηματικός (1596-1650). Έζησε στη Γαλλία και στην Ολλανδία και πέθανε στη Σουηδία. Κυριότερα έργα: Regulae ad directionem ingenii (Κανόνες για την καθοδήγηση του πνεύματος), Λόγος για τη μέθοδο, Στοχασμοί και Πραγματεία για τα πάθη.
DEWEY (John). Αμερικανός παιδαγωγός και φιλόσοφος (1859-1952). Κυριότερα έργα: Δοκίμιο πειραματικής λογικής, Σχολείο και κοινωνία και Δοκίμια για την αγωγή.
ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ (470/460-390 π.Χ). Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, από τα Άβδηρα της Θράκης. Υπήρξε δημιουργός της ατομικής θεωρίας, σύμφωνα με την οποία ουσία των όντων είναι τα άτομα, ενώ οι ποιότητες, η γένεση και η φθορά προέρχονται από το συνδυασμό των ατόμων. Σημαντικότερος παράγοντας γνώσης είναι κατά το Δημόκριτο η νόηση, αλλά η αίσθηση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεσή της. Από τα πολυάριθμα έργα του σώζονται αποσπάσματα.
DILTHEY (Wilhelm). Γερμανός φιλόσοφος και πανεπιστημιακός καθηγητής (1833- 1911). Κυριότερα έργα: Εισαγωγή στη μελέτη των επιστημών του ανθρώπου, Θεωρία των κοσμοθεωριών και Ο κόσμος του πνεύματος.
ΕΜΠΕΔΟΚΛΗΣ (494-434 π.Χ.). Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος από τον Ακράγαντα της «Μεγάλης Ελλάδος». Αξιοποίησε συνδυαστικά τη διδασκαλία των προγενεστέρων του και απέδωσε τη γένεση και τη φθορά των όντων στη σύνθεση και την αποσύνθεση τεσσάρων «ριζωμάτων»: του νερού, της γης, του αέρα και της φωτιάς. Η διδασκαλία του έχει αποτυπωθεί σε δύο ποιήματα, των οποίων σώζονται αποσπάσματα.
ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ (341-270). Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, που κηρύσσει την επιστροφή στην απλή ζωή, συνεχίζει με ορισμένες παραλλαγές την ατομική θεωρία του Δημοκρίτου και δέχεται ως πηγή της γνώσης τις αισθήσεις, χωρίς να αποκλείει και τη συμβολή της νόησης. Σώζονται αποσπάσματα από το έργο του Περί φύσεως και τρεις επιστολές του.
FEYERABEND (Paul) Αυστριακός φιλόσοφος της επιστήμης (1924-1994), εκφραστής του “επιστημολογικού αναρχισμού”. Κυριότερα έργα: Ενάντια στη μέθοδο και Κατευόδιο στον Λόγο.
GALILEI (Galileo). Ιταλός μαθηματικός, φυσικός και αστρονόμος (1564-1642). Κυριότερο έργο: Λόγος για τις δύο καινούριες επιστήμες.
HEGEL (G.W.F). Γερμανός φιλόσοφος (1770-1831). Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Κυριότερα έργα: Φαινομενολογία του Πνεύματος, Λογική, Εγκυκλοπαίδεια των φιλοσοφικών επιστημών και Μαθήματα για τη φιλοσοφία της ιστορίας.
HEISENBERG (Werner). Γερμανός φυσικός (1901-1976). Βραβείο Νόμπελ της Φυσικής (1933). Κυριότερα (εκλαϊκευτικά) έργα: Φυσική και φιλοσοφία και Η φύση στη σύγχρονη φυσική.
HOBBES (£omas). Άγγλος φιλόσοφος (1588-1679). Κυριότερο έργο: Λεβιάθαν.
HUME (David). Σκωτσέζος φιλόσοφος (1711-1776). Κυριότερα έργα: Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση, Δοκίμια για την ανθρώπινη νόηση και Ηθικά και πολιτικά δοκίμια.
HUSSERL (Edmund). Γερμανός φιλόσοφος (1859-1938). Δίδαξε στα Πανεπιστήμια της Χάλλης, της Γοττίγγης και του Φράιμπουργκ. Κυριότερα έργα: Κατευθυντήριες ιδέες για μια φαινομενολογία και Καρτεσιανοί στοχασμοί.
JAMES (William). Αμερικανός ψυχολόγος και φιλόσοφος (1842-1910). Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Κυριότερα έργα: Αρχές της ψυχολογίας, Η θρησκευτική εμπειρία. και Ο πραγματισμός.
ΚΑΝΤ (lmmanuel). Γερμανός φιλόσοφος (1724-1804). Σπούδασε και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Καίνιξμπεργκ. Αφιέρωσε τη ζωή του αποκλειστικά και μόνο στη μελέτη, τη διδασκαλία, το στοχασμό και τη συγγραφή. Η επίδρασή του στη σύγχρονη φιλοσοφία υπήρξε τεράστια. Κυριότερα έργα: Κριτική του καθαρού Λόγου, Προλεγόμενα σε κάθε μελλοντική μεταφυσική, Κριτική του πρακτικού Λόγου και Κριτική της κρίσης.
KUHN (Τhomas Samuel) Αμερικανός φιλόσοφος και ιστορικός της επιστήμης (1922- 1996), που έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις ασυνέχειες και τις επιστημονικές επαναστάσεις. Βασικό έργο: Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων.
LALANDE (André). Γάλλος φιλόσοφος (1867-1963). Κυριότερα έργα: 1)) Τεχνικό και κριτικό λεξικό της φιλοσοφίας, Θεωρία της επαγωγής και του πειραματισμού και Ο λόγος και οι νόρμες.
LAPLACE (Pierre Simon marquis de-).Γάλλος αστρονόμος, μαθηματικός και φυσικός (1749- 1827). Διατύπωσε την κοσμολογική υπόθεση για την προέλευση του ηλιακού συστήματος. Κυριότερα έργα: Έκθεση του συστήματος του κόσμου και Ουράνια μηχανική.
LEIBNIZ (Gottfried Wilhelm). Γερμανός φιλόσοφος και μαθηματικός (1646-1716). Ενδιαφέρθηκε και για την πολιτική. Κυριότερα έργα: Νέα δοκίμια για την ανθρώπινη νόηση, Θεοδικία και Μοναδολογία.
LÈVI-STRAUSS (Claude) Γάλλος ανθρωπολόγος, εκπρόσωπος της δομοκρατικής ανθρωπολογίας. Βασικά έργα: Οι στοιχειώδεις δομές της συγγένειας, Θλιμμένοι τροπικοί και Η άγρια σκέψη.
LOCKE (John). Άγγλος φιλόσοφος, οικονομολόγος και παιδαγωγός (1632-1704). Αναμείχθηκε στην πολιτική ζωή της πατρίδας του. Κυριότερο έργο: Δοκίμιο για την ανθρώπινη νόηση.
MARX (Karl). Γερμανός φιλόσοφος, κοινωνιολόγος και οικονομολόγος (1818-1883). Πέρασε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του στο Παρίσι, τις Βρυξέλλες και το Λονδίνο. Ενδιαφέρθηκε ζωηρά για την πολιτική ζωή της εποχής του. Κυριότερα έργα: Χειρόγραφα του 1844, Η Αγία Οικογένεια, Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος, Γερμανική Ιδεολογία και Το Κεφάλαιο (σε συνεργασία με τον Engels).
MONTAIGNE (Michel). Γάλλος φιλόσοφος (1533-1592). Κυριότερο έργο: Δοκίμια.
NEWTON (Isaac). Άγγλος μαθηματικός, φυσικός, αστρονόμος και φιλόσοφος (1642-1727). Η θεωρία του για την παγκόσμια έλξη, με την οποία ενοποιείται η ουράνια με την επίγεια φυσική, εκτίθεται στο έργο του Philosophiae naturalis principia mathematica (Μαθηματικές αρχές της φυσικής φιλοσοφίας).
PEIRCE (Charles Sanders). Αμερικανός φιλόσοφος (1839-1914). Κυριότερο έργο: Πώς να κάνουμε σαφείς τις ιδέες μας.
ΠΛΑΤΩΝ (427-347 π.Χ.). Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, μαθητής του Σωκράτη. Ο αντικειμενικός ιδεαλισμός του είναι δυναμική και πρωτότυπη σύνθεση των προγενέστερων διδασκαλιών και των κυρίαρχων τάσεων του ελληνικού πνεύματος. Στο έργο του συνυπάρχουν ο ορθολογισμός, ο μυστικισμός, η θεωρία της επιστήμης, η ηθική αναζήτηση και ο πολιτισμός στοχασμός. Κυριότερα έργα: Φαίδων, Συμπόσιο, Πολιτεία, Φαίδρος και Νόμοι.
POINCARÉ (Henri). Γάλλος μαθηματικός και φιλόσοφος (1854-1912): Κυριότερα έργα: Η Επιστήμη και η Υπόθεση και Η Αξία της Επιστήμης.
POPPER (Karl Reimund) Αυστριακός φιλόσοφος της επιστήμης και πολιτικός φιλόσοφος (1902-1997), θεμελιωτής του κριτικού ορθολογισμού. Μετά την επικράτηση του ναζισμού έζησε και δίδαξε στην Αγγλία. Κυριότερα έργα: Λογική της επιστημονικής έρευνας και Η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της.
ΠΥΡΡΩΝ Ο ΗΛΕΙΟΣ (360-270 π.Χ.). Αρχαίας Έλληνας φιλόσοφος, δημιουργός της Σκεπτικής Σχολής.
RUSSEL (Bertrand Arthur William). Βρετανός μαθηματικός και φιλόσοφος (1872-1970). Κυριότερα έργα: Principia Mathematica (Μαθηματικές αρχές, σε συνεργασία με τον Α.Ν. Whitehead), Προβλήματα φιλοσοφίας, Η γνώση μας για τον εξωτερικό κόσμο και Εισαγωγή στη φιλοσοφία των μαθηματικών.
SAUSSURE (Ferdinand de-), Ελβετός γλωσσολόγος, θεμελιωτής της δομικής γλωσσολογίας. Βασικό έργο, Μαθήματα γενικής γλωσσολογίας.
SCHILLER (Ferdinand Canning Scott). Άγγλος φιλόσοφος (1864-1937). Κυριότερα έργα: Ανθρωπιστικές μελέτες, Πλάτων ή Πρωταγόρας; και Προβλήματα πίστης
ΣΕΞΤΟΣ Ο ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ (δεύτερο μισό 1.- αρχές 2. μ.Χ. αιώνα). Αρχαίας Έλληνας φιλόσοφος, συνεχιστής της προσπάθειας του Αινησιδήμου για ανασκευή του δογματισμού. Κυριότερα έργα: Πυρρώνειοι υποτυπώσεις και Προς μαθηματικούς.
SPINOZA (Baruch de- ). Ολλανδός φιλόσοφος (1632-1677). Εβραίος στην καταγωγή, κρίθηκε αποσυνάγωγος λόγω της ανεξαρτησίας του πνεύματός του. Κυριότερα έργα: Ηθική, Θεολογικο-πολιτική πραγματεία και Πολιτική πραγματεία.
ΣΤΩΙΚΟΙ. Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, οι οποίοι πρεσβεύουν ένα φιλοσοφικό σύστημα που διαμορφώθηκε μετά την κυριαρχία των Μακεδόνων στις νότιες ελληνικές πόλεις (και που κατά μετωνυμία λέγεται “Στοά”). Διακρίνουμε την Αρχαία Στοά (Ζήνων, 333-262 π.Χ., Χρύσιππος, 280-210 π.Χ.), και τη Μέση και Νέα Στοά (Παναίτιος, 185-109 π.Χ., Ποσειδώνιος, 135-51 π.Χ.). Στους νεότερους στωικούς ανήκουν ο Επίκτητος (50-135 μ.Χ.) και ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος (121-180 μ.Χ.).
ΣΩΚΡΑΤΗΣ (470/469-399 π.Χ.). Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, διδάσκαλος του Πλάτωνα. Η ζωή και ο θάνατός του συνδέονται στενότατα με τη φιλοσοφία του. Υπήρξε ο πρώτος φιλόσοφος με τη σύγχρονη σημασία του όρου. Με όργανό του το λόγο και μέθοδο την επαγωγή, προχωρούσε στην εννοιολογική οργάνωση των πραγμάτων αναζητώντας την ουσία τους.
THΟΜΑS D’ AQUIN. Ιταλός θεολόγος και φιλόσοφος (1225-1274). Διδάσκαλος και ά γιος της Καθολικής Εκκλησίας: Κύριο έργο: Summa teologiae (Σύνοψη της Θεολογίας).
ΤΙΜΩΝ Ο ΦΛΕΙΑΣΙΟΣ (320-230 π.Χ.). Αρχαίας Έλληνας φιλόσοφος. μαθητής του Πύρρωνα του Ηλείου, του οποίου τη διδασκαλία διέσωσε στο έργο του Σίλλοι.
TORRICELLI (Evangelista). Ιταλός φυσικός (1608-1647). Μαθητής και συνεργάτης του Γαλιλαίου.
WITTGENSTEIN (Ludwig) Αυστριακός φιλόσοφος (1889-1951), που θεωρείται ένας α πό τους βασικότερους εμπνευστές του φιλοσοφικού ρεύματος της αναλυτικής φιλοσοφίας, μαζί με τον Γερμανό Gottlob Frege, και τους Άγγλους Bertrand Russell και George Moore. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αγγλία και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ. Σημαντικότερα έργα του: Tractatus Logίco - Philosophicus και Φιλοσοφικές Έρευνες (εκδόθηκε μετά τον θάνατό του).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου