Όλοι οι άνθρωποι που μεγαλώνουν και εκπαιδεύονται μέσα σε μια κοινωνική ομάδα έχουν
τη δυνατότητα, χρησιμοποιώντας έναν πολύ μικρό αριθμό συμβόλων, να διατυπώνουν και να κατανοούν ένα απεριόριστο πλήθος προτάσεων με νόημα.
Αυτό
συμβαίνει ως εξής: ορισμένα σύμβολα ή, καλύτερα, γλωσσικά «σημεία», οι λέξεις, που αποτελούνται από γράμματα (δηλαδή από σημάδια στο χαρτί, τα οποία
αντιστοιχούν σε ορισμένους φθόγγους), διαπλέκονται μεταξύ τους και απαρτίζουν
ευρύτερες ενότητες, τις προτάσεις.
Το εκπληκτικό, λοιπόν, είναι πως η διαπλοκή
των πιο πάνω σημείων μάς επιτρέπει να κατανοούμε και να εκφράζουμε ιδέες,
έννοιες και νοήματα.
Τι είναι όμως αυτά τα νοήματα; Πώς τα συλλαμβάνουμε και ποια είναι η σχέση
τους με την πραγματικότητα; Υπάρχουν για το θέμα αυτό πολλές και αντιτιθέμενες
απόψεις, που δεν οδηγούν σε μια κοινής αποδοχής απάντηση.
Παρ’ όλα αυτά, γλωσσολόγοι και φιλόσοφοι φαίνεται να συμφωνούν σε μια ορισμένη ανάλυση των βασικών δομικών στοιχείων της γλώσσας καθώς και στην «αναφορά» τους στην πραγματικότητα.
Πραγματικά, όση και αν είναι η πολυμορφία αυτών των στοιχείων και των
χρήσεών τους, όποια και αν είναι η σωστή ανάλυση του περιεχομένου τους, η δομή
και η λειτουργία του γλωσσικού σημείου μπορεί να περιγραφεί με την εξής τριμερή
διάταξη - με το ακόλουθο «σημειακό τρίγωνο», όπως δηλώνεται από τους ειδικούς:
Για παράδειγμα, “σημαίνον” είναι η λέξη “δέντρο”, ένα άθροισμα γραμμάτων και
φθόγγων (“δ.έ.ν.τ.ρ.ο”) που δημιουργεί μια ιδιαίτερα ηχητική ή οπτική εικόνα. «Σημαινόμενο» είναι η νοητική αναπαράσταση του δέντρου, το σύνολο των βασικών
γνωρισμάτων του - αυτό που ονομάζουμε στη λογική «βάθος» της έννοιας (βάθος
της έννοιας «δέντρο» είναι η ιδιότητα του φυτού με ορισμένο ύψος, με ρίζες, κορμό
και κλαδιά κτλ.). Και, τέλος, «αναφερόμενο» είναι το σύνολο των πραγματικών δέντρων που μπορεί να δηλώσει ο όρος «δέντρο» – αυτό που ονομάζουμε «πλάτος» της
έννοιας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου