Στις όχθες της θάλασσας και των ποταμών εφηύραν την πετονιά και το δίχτυ και έγιναν ψαράδες και ιχθυοφάγοι. Στα δάση έφτιαξαν τόξα και βέλη και έγιναν κυνηγοί και πολεμιστές. Στις κρύες χώρες καλύφθηκαν με δέρματα ζώων που είχαν σκοτώσει. Ο φωτισμός του νου τους, που προέκυψε από αυτή την εξέλιξη, αύξησε την ανωτερότητά του ανθρώπου πάνω στα άλλα ζώα, με το να τον κάνει να τη συνειδητοποιήσει. Ασκήθηκε στο να στήνει παγίδες, τις τροποποίησε με χίλιους τρόπους και σε πολλά ζώα, από αυτά που μπορούσαν να τον υπηρετήσουν ή να τον βλάψουν, έγινε προοδευτικά ο αφέντης των μεν και η συμφορά των άλλων. Έτσι, το πρώτο βλέμμα που έστρεψε στον εαυτό του, προκάλεσε την πρώτη κίνηση υπερηφάνειας (....).
Σ’ αυτή την καινούρια κατάσταση, ζώντας μια απλή και μοναχική ζωή, έχοντας πολύ περιορισμένες ανάγκες και διαθέτοντας εργαλεία που τα είχαν εφεύρει για να τις αντιμετωπίσουν, οι άνθρωποι απολάμβαναν μια πολύ μεγάλη άνεση, την οποία χρησιμοποίησαν για να προμηθευτούν ποικίλα αγαθά που ήταν άγνωστα στους προγόνους τους. Αυτό υπήρξε ο πρώτος ζυγός, που χωρίς να φανταστούν τις συνέπειές του τον επέβαλαν στον εαυτό τους, η πρώτη πηγή κακών που προετοίμασαν για τους απογόνους τους.
Και αυτό, γιατί, εκτός από το ότι συνέχισαν έτσι να προκαλούν τη μαλθακότητα του σώματος και του πνεύματός τους, – αφού αυτά τα αγαθά έχασαν λόγω της συνήθειας σχεδόν όλη την ικανότητά τους να αποτελούν πηγή ευχαρίστησης, ενώ εκφυλίστηκαν και σε αληθινές ανάγκες,– η στέρηση τους έγινε πολύ πιο σκληρή από όσο ήταν γλυκιά η κατοχή τους και οι άνθρωποι ήταν δυστυχισμένοι όταν τα έχαναν, χωρίς να είναι ευτυχισμένοι όταν τα είχαν.
(J.-J. Rousseau, Λόγος για την προέλευση και τα θεμέλια της ανισότητας μεταξύ των ανθρώπων, Παρίσι, 1971, σύγχρονη έκδοση).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου