Ο Ζαν Ωγκύστ Ντομινίκ Ενγκρ (1780 - 1867) ήταν Γάλλος νεοκλασσικός ζωγράφος. Αν και ο ίδιος θεωρούσε εαυτόν ως ζωγράφο ιστορικών σκηνών, η μεγάλη του αναγνώριση οφείλεται κυρίως στα πορτρέτα που φιλοτέχνησε είτε ως σχέδια είτε ως πίνακες.
Το Τουρκικό Λουτρό (Le Bain turc) φιλοξενείται στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Είναι ένα από τα τελευταία έργα του μεγάλου ζωγράφου, και ίσως το πιο ερωτικό όλων. Το έργο του ήταν παραγγελία του Ναπολέοντα και παρουσιάστηκε στο ευρύ κοινό μετά από πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του. Ο Ενγκρ αναγκάστηκε να τροποποιήσει πολλές φορές την αρχική του έκδοση, διότι θεωρήθηκε πολύ τολμηρή.
Ο Ενγκρ εμπνεύστηκε από τις επιστολές της Lady Montague (1690-1760), η οποία είχε επισκεφτεί ένα τούρκικο χαμάμ στην Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 18ου αιώνα.
Το 1786 γράφτηκε στο σχολείο École des Frères de l'Éducation Chrétienne του Μοντομπάν, αλλά η εκπαίδευσή του διακόπηκε το 1791 λόγω της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 και του συνακόλουθου κλεισίματος του σχολείου. Ο πατέρας του τον ενέγραψε, το ίδιο έτος, στην Académie Royale de Peinture, Sculpture et Architecture (Βασιλική Ακαδημία Ζωγραφικής, Γλυπτικής και Αρχιτεκτονικής) στην Τουλούζη, όπου είχε διάσημους καθηγητές, όπως ο ζωγράφος Ζοζέφ Ροκ (Joseph Roques), που ενέπνευσε στο νεαρό το θαυμασμό στο έργο του Ραφαήλ. Παράλληλα έπαιρνε μαθήματα βιολιού και συμμετείχε στην τοπική ορχήστρα Orchestre du Capitole de Toulouse.
Η Ακαδημία της Τουλούζης του απένειμε βραβείο για τις επιδόσεις του στο σχέδιο. Το 1797 ο νεαρός Ενγκρ πήγε στο Παρίσι, όπου άρχισε μαθήματα ζωγραφικής από τον μεγαλύτερο τότε εν ζωή ζωγράφο, τον Ζακ Λουί Νταβίντ (Jacques-Louis David), στον οποίο μαθήτευσε επί τετραετία. Τον Οκτώβριο του 1799 έγινε δεκτός στο τμήμα ζωγραφικής της École des Beaux-Arts του Παρισιού όπου διακρίθηκε λαμβάνοντας, το 1800, υποτροφία για τη Ρώμη για το επόμενο έτος. Η μετάβασή του, ωστόσο, αναβλήθηκε είτε λόγω οικονομικών δυσχερειών της τότε Κυβέρνησης είτε λόγω της ψυχρής - έως εχθρικής - υποδοχής που επιφυλάχθηκε στο Salon του Παρισιού στο πίνακά του Napoléon sur le trône impérial (Ο Ναπολέων ο Α' στον Αυτοκρατορικό Θρόνο) τόσο από τους κριτικούς όσο και από το κοινό, αν και αναφέρεται ότι ο ζωγράφος αναχώρησε για τη Ρώμη πριν ανοίξει το "Salon". Το έργο προκάλεσε αγανάκτηση στο κοινό, λόγω των στοιχείων της Καρολίγγειας δυναστείας που ο Ενγκρ είχε απεικονίσει στη φορεσιά του Αυτοκράτορα. Πριν φύγει από το Παρίσι μνηστεύθηκε την Μαρί Αν Ζυλί Φορεστιέ (Marie-Anne-Julie Forestier), ζωγράφο και μουσικό. Όταν ο Ενγκρ πληροφορήθηκε τις πολύ κακές κριτικές του έργου του στο Salon ορκίστηκε να μην εκθέσει ποτέ ξανά εκεί και αρνήθηκε να επιστρέψει στο Παρίσι, γεγονός που οδήγησε στη διάλυση του αρραβώνα του. Ο Ενγκρ παρέμεινε στη Ρώμη μέχρι το 1820 και στη συνέχεια μετέβη στη Φλωρεντία, όπου παρέμεινε επί τέσσερα χρόνια.
Η μεγάλη οδαλίσκη (γαλλ.: La Grande Odalisque ή Une Odalisque) είναι πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ζαν Ωγκύστ Ντομινίκ Ενγκρ με ελαιοχρώματα, του 1814. Απεικονίζει μια οδαλίσκη (γυναίκα του χαρεμιού). Οι σύγχρονοι του Ενγκρ θεώρησαν τον πίνακα ως ορόσημο διακοπής του νεοκλασικισμού και στροφής του δημιουργού προς τον ρομαντισμό.
Το 1813 ο καλλιτέχνης νυμφεύτηκε την Μαντλέν Σαπέλ (Madeleine Chapelle, απεβ. 1849), μια σεμνή κατασκευάστρια καπέλων από το Γκερέ (Guéret), την οποία ο σύζυγός της απεικόνισε στον πίνακα Madame Ingres, την οποία του σύστησαν κάποιοι φίλοι του στη Ρώμη. Το 1814 επισκέφθηκε τη Νάπολι, όπου η βασίλισσά της, Καρολίν Μυρά (Caroline Murat, 1782-1839), αδελφή του Μεγάλου Ναπολέοντα, του παράγγειλε τον πίνακα, μαζί με άλλον ένα, με τίτλο La Dormeuse de Naples (η κοιμωμένη της Νάπολι, ο πίνακας αυτός καταστράφηκε το 1815). Ο Ενγκρ ανέλαβε τη δημιουργία των πινάκων, για τους οποίους δεν πληρώθηκε ποτέ: Το βοναπαρτικό καθεστώς της Νάπολι κατέρρευσε το 1815, πριν ο ζωγράφος λάβει την αμοιβή του. Ο Ενγκρ παρέμεινε στη Ρώμη ως το 1824, ωστόσο έστειλε τους πίνακές του προς έκθεση στο Σαλόν του Παρισιού. Η μεγάλη οδαλίσκη εκτέθηκε στο Σαλόν του 1829, αλλά χωρίς επιτυχία, καθώς δέχθηκε έντονη κριτική για τις ανατομικές ανακρίβειες που παρουσιάζει η απεικονιζόμενη γυμνή οδαλίσκη, γεγονός που ανάγκασε τους κριτικούς να τον διαχωρίσουν από τον δάσκαλό του, Ζακ-Λουί Νταβίντ.
Το 1824 επέστρεψε στο Παρίσι, καθώς στο Salon ο πίνακάς του Vœu de Louis XIIΙ έγινε δεκτός με ενθουσιασμό. Ζει και εργάζεται στο Παρίσι κατά το χρονικό διάστημα 1824-1835. Το 1825 δημιούργησε το δικό του εργαστήρι διδασκαλίας στο Παρίσι, το οποίο εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας. και το ίδιο έτος του απονεμήθηκε ο Σταυρός της Λεγεώνος της Tιμής (Croix de la Légion d'Honneur). Έκτοτε όλοι του οι πίνακες γίνονται δεκτοί με ενθουσιασμό. Το 1827 ολοκλήρωσε την παραγγελία του πίνακα L'Apothéose d'Homère (Η αποθέωση του Ομήρου), σήμερα εκτιθέμενου στο Μουσείο του Λούβρου.
Διορίστηκε Διευθυντής της Γαλλικής Ακαδημίας στη Ρώμη και το 1835 επέστρεψε στην Ιταλία, όπου θα παραμείνει ως το 1840. Επέστρεψε στο Παρίσι, όπου έζησε, δημιούργησε και δίδαξε ως το θάνατό του, στις 13 Ιανουαρίου του 1867. Τάφηκε στο Κοιμητήριο "Περ Λασέζ" (Père-Lachaise) του Παρισιού. Σύμφωνα με επιθυμία του, δημιουργήθηκε στη γενέτειρά του, το Μοντομπάν, Μουσείο στο οποίο άφησε περίπου 4.500 σχέδιά του, πίνακές του και αρκετά προσωπικά του αντικείμενα. Ο μαθητής του Αρμάν Καμπόν (Armand Cambon), επίσης από το Μοντομπάν, φρόντισε να εκτελεστεί η επιθυμία του δασκάλου του: Το Μουσείο Ενγκρ, στεγασμένο στο παλαιό επισκοπικό ανάκτορο της πόλης άνοιξε τις πύλες του στα μέσα του 19ου αιώνα και πρώτος διευθυντής του έγινε ο Καμπόν. Σήμερα το Μουσείο στεγάζει, εκτός από τα έργα του Ενγκρ, και γλυπτά του Αντουάν Μπουρντέλ (Antoine Bourdelle).
Με πάνω από 150 έργα η τρέχουσα έκθεση στο Palazzo Reale στο Μιλανο παρουσιαζει την εξαιρετική φιγούρα του Ingres και τη σχέση του με την κοινωνία της εποχής. Για να ανακαλύψουμε την «παράδοξη νεωτερικότητα του νεοκλασικισμού», όπως το όρισε ο Marc Fumaroli ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου