Βιβλιοαναφορες

Το Catalog of Scientific Papers ήταν μια προσπάθεια της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου να καταγράψει όλες τις δημοσιεύσεις που δημοσιεύθηκαν σε επιστημονικά περιοδικά απο το 1800 και μετα και να δημιουργήσει μια βιβλιογραφική βάση δεδομένων. Ο πρώτος τόμος δημοσιεύθηκε το 1867 και διαρκεί έως το 1901. Από το 1902 συνεχίστηκε σε μια εκτεταμένη μορφή ως International Catalogue of Scientific Literature.

Γιατρός, ζωγραφος και γλύπτης, ο Paul Richer δημοσίευσε το 1890 το Anatomie artistique , που απεικονίστηκε με 110 εικονες που σχεδίασε ο ίδιος. Το 1903, ήταν υπεύθυνος του μαθήματος ανατομίας και μορφολογίας στη Σχολή Καλών Τεχνών.

https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Anatomie_artistique_(Paul_Richer)



Ο Καρλ Φίλιππ Γκότλιμπ φον Κλάουζεβιτς (Carl Philipp Gottlieb von Clausewitz, 1780 - 1831) ήταν Πρώσος στρατιωτικός και συγγραφέας περί της θεωρίας και πρακτικής του πολέμου.
Σημαντικό και κυριότερό του έργο είναι το δοκίμιο Vom Kriege (Περί Πολέμου), στο οποίο αναλύει την εξέλιξη της θεωρίας, στρατηγικής, τακτικής και φιλοσοφίας του πολέμου. Το έργο του αυτό είχε μεγάλη επιρροή στην εξέλιξη της θεωρίας του πολέμου σε όλα τα δυτικά κράτη και διδάσκεται μέχρι σήμερα στις στρατιωτικές ακαδημίες αλλά και σε σχολές διοίκησης επιχειρήσεων και μάρκετινγκ.

Μαζοχισμός

Ιστορικά αυτή η λέξη έχει λογοτεχνική προέλευση, στην πραγματικότητα προέρχεται από τα έργα του Leopold von Sacher-Masoch.
Γεννημένος στο Λεμπόργκ το 1836, συγγραφέας, δημοσιογράφος και κριτικός, εμφανίζονται στα μυθιστορήματά του οι πρώτες νυξεις για την ομοφυλοφιλία.

Στα δύο πιο διάσημα έργα του, «Αφροδίτη» και «Διαζευγμένη γυναίκα», τα κεντρικά θέματα είναι η γυναίκα πάντα σκληρή και η μαζοχιστική παιδαγωγική μύηση, μεταξύ διαφόρων μαστιγίων, μέχρι τα βασανιστήρια στο σταυρό, χωρίς ωστόσο να μιλούν ποτέ ωμα για σεξουαλικες επαφες.

Civilization of the Renaissance in Italy

Ο Carl Jacob Christoph Burckhardt (1818 - 1897) ήταν Ελβετός ιστορικός της τέχνης και του πολιτισμού. Ο Sigfried Giedion εγραψε για τον Burckhardt τα ακόλουθα: «The great discoverer of the age of the Renaissance, he first showed how a period should be treated in its entirety, with regard not only for its painting, sculpture and architecture, but for the social institutions of its daily life as well." Το πιο γνωστό έργο του Burckhardt είναι το Civilization of the Renaissance in Italy (1860).

 The Project Gutenberg EBook of The Civilisation of the Renaissance in Italy, by Jacob Burckhardt

Ιστορία της σεξολογίας

Το Psychopathia Sexualis (1886), είναι το σημαντικότερο έργο του Richard von Krafft-Ebing, ένα ορόσημο στη μελέτη των σεξουαλικών προβλημάτων και αποκλίσεων, Ο Krafft-Ebing πίστευε ότι οι σεξουαλικές διαστροφές είχαν γενετική βάση. Στο βιβλιο αναφερονται 238 κλινικες περιπτώσεις.
Το 1837 δημοσιεύτηκε στο Παρίσι η πρώτη σε βάθος μελέτη για την πορνεία: από τον A. J. P. Parent-Duchatelet, «De la prostitusi de la ville de Paris».

Havelock Ellis, a pioneering figure in
the movement towards sexual emancipation
in the late 19th century.

Το 1865 στην πόλη του Μπρνο (Τσεχία) ο θρησκευτικός Γκρέγκορ Μέντελ ανακάλυψε τους νόμους της κληρονομιάς.

Το 1865 η Αυστροουγγρική συγγραφέας Karoly Maria Kertbeny (orig. Benkert), επινόησε τη λέξη «ομοφυλοφιλία» σε ένα ανώνυμο φυλλάδιο που απευθύνεται στον Πρωσό Υπουργό Δικαιοσύνης.
Το 1872 ο Ιταλός γιατρός και ανθρωπολόγος Paolo Mantegazza δημοσίευσε ένα βιβλίο τριών τόμων για σεξουαλικά θέματα, με τίτλο "Τριλογία αγάπης" "Trilogia dell' amore" (Υγιεινή, Φυσιολογία και Ανθρωπολογία της Αγάπης)

Το 1896 ο Άγγλος λόγιος Havelock Ellis δημοσίευσε το "Studies in the Psychology of Sex"(τελευταίος τόμος το 1928). Τα βιβλία του λογοκρίθηκαν και δημοσιεύθηκαν μονο σε γερμανική μετάφραση.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη συμβολή στη σεξολογία της εποχής ήταν αυτή του Sigmund Freud. Αφιερωμένο στη μελέτη της σεξουαλικότητας είναι το βιβλίο Three Essays on Sexuality που δημοσιεύθηκε το 1905.

Η θεωρία του για τη σεξουαλικότητα βασίστηκε στην ιδέα ότι η σεξουαλική ορμή ήταν η πρώτη πηγή κινητήριας ενέργειας στους ανθρώπους και ότι η καταστολή της οδηγει σε νεύρωση και διαστροφή.

Κάνναβη

Τρία έργα κυρίως συνεισφέρουν στη γνωση για την Κάνναβη .

Ένα σημαντικό άρθρο που δημοσιεύθηκε το 1838 στις Transactions of the Medical and Physical Society of Bengal από τον W. O'Shaughnessy, έναν Ιρλανδό γιατρό που εζησε στην Ινδία. Και δύο βιβλία που εκδόθηκαν στη Γαλλία, το "De la peste ou typhus d'orient suivi d'un essai sur le hachisch" (1843) του L. Aubert-Roche και το "Du hachisch et de l'aliénation mental" (1845) από Τζ Moreau de Tours.

Το άρθρο O’Shaughnessy, το οποίο βασίζεται στην τεράστια εμπειρία του απο την  Ινδία, παραμένει ενδιαφέρον μεχρι και σήμερα. Ο συγγραφέας αναφέρει λεπτομερώς τη χρήση κάνναβης σε διαφορετικές καταστάσεις: οξείους και χρόνιους ρευματισμούς, χολέρα, τετανο και παιδικες επιληψιες. Αναφέρει το «παραλήρημα» που προκαλείται από χρόνια δηλητηρίαση και αναφέρει τις μεθόδους παρασκευής και τις συνιστώμενες δόσεις σε διάφορες περιπτώσεις.

Τα δύο γαλλικά κείμενα ειναι περισσοτερο ειδικευμενα. Ο Aubert-Roche ενδιαφέρεται κυρίως για τη χρήση του χασίς κατά της πανούκλας, καθώς και για την ατομικη χρήση του ως ναρκωτικου. Ο Moreau το θεωρεί τόσο εργαλείο για τη διερεύνηση του μυαλού όσο και ένα αποτελεσματικό φάρμακο για διάφορες ψυχικές ασθένειες (μελαγχολία, ατονια και χρόνιες ψυχικές ασθένειες γενικά).

Η Αρχαία πόλη, που εκδόθηκε το 1864 από τον Fustel de Coulanges με δικά του έξοδα γίνεται σύντομα , παρά τις έντονες κριτικές των συναδέλφων του Γάλλου ιστορικού,  ένα best seller που γνώρισε επτά εκδόσεις σε δεκαπέντε χρόνια, και στη συνέχεια διανεμήθηκε στα γυμνάσια στη Γαλλία.

Σε αυτό, ο Fustel μελετα τη σχέση μεταξύ της ιδιοκτησίας και των πολιτικών-θρησκευτικών θεσμών. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι αρχαίοι δεν γνώριζαν ούτε την ελευθερία της ιδιωτικής ζωής, ούτε την ελευθερία της εκπαίδευσης, ούτε τη θρησκευτική ελευθερία. Ο ανθρωπος είχε πολύ μικρή σημασία απέναντι σε αυτήν την σχεδόν θεϊκή ιερή εξουσία που ονομάστηκε «πατρίδα» ή «κράτος».

Ο Fustel προσδιορίζει μια κοινή κοινωνική δομή και μια κοινή διαδικασία κατασκευής της αρχαίας ελληνικής και ρωμαϊκής πόλης, που αποτελείται από οικογένειες, αδελφότητες, φυλές και πόλεις.

Πνευματισμός

Το 1876-1877 εκδόθηκαν στην Κωνσταντινούπολη τα τρία εκλαϊκευτικά έργα του Αλλάν Καρντέκ. («Τι εστίν ο Πνευματισμός», «Το βιβλίον των Πνευμάτων», «Το βιβλίον των Πνευματομυστών»), τα οποία συνετέλεσαν στην κατανόηση των βασικών αρχών του πνευματισμού. Αναφέρονται επίσης «Τα μαγνητιστικά και πνευματιστικά φαινόμενα» (1887) του Θ. Δομίνου, ενώ πρώτη συστηματική εκδοτική προσπάθεια υπήρξε το πνευματιστικό περιοδικό «Η χαραυγή του ανθρωπισμού» (1921-1926), του Χρήστου Δημάρατου.

Παλαιότερα, το 1891, είχαν εκδοθεί τα βραχύβια περιοδικά «Νέος Πυθαγόρας» από τον Θ. Δόμινο, και το «Φύσις» από τον Φρ. Πρίντεζη. Σποραδικά επίσης εξεδίδοντο βιβλία περί πνευματισμού και υπνωτισμού. Ιδιαίτερη επίδραση στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης άσκησαν μερικά μεταφρασμένα έργα που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Φέξη.

Ουτοπια

Ο Claude-Henri de Rouvroy Saint-Simon (1760-1825), ένας από τους αρχιτέκτονες της σύγχρονης ευρωπαϊκής σκέψης, με το Le Nouveau Christianisme (1825) προωθεί την ιδέα μιας κοινωνίας που θα βασίζεται στην βιομηχανική εργασία, και στην οποία η παραγωγή θα είναι κεντρικά σχεδιασμένη, ετσι ωστε οι παραγωγοί να συμμετέχουν του προϊόντος ανάλογα με την εργασία που έχουν κανει.

Από τα τέλη του δέκατου όγδοου έως τις αρχές του εικοστού αιώνα υπάρχουν πολλές κοινωνικές και πολιτικές ουτοπίες ενός εντελώς αντι-θρησκευτικού χαρακτήρα, που στοχεύουν στην προώθηση κάποιου είδους σοσιαλισμού ή κομμουνισμού.

Ταξίδι στην Ικαρία (1840) ειναι το πιο σημαντικό έργο του Etienne Cabet, ένα φανταστικό ταξίδι στο οποίο περιγράφει την κολεκτιβιστική και ισότιμη οργάνωση μιας ιδανικής κοινωνίας που βασίζεται στην κοινη προσφορα των αγαθών.

Το Power of the Coming Race (Η Δύναμη της Επερχόμενης Φυλής) είναι ένα ουτοπικό μυθιστόρημα (1871) του Bulwer-Lytton, πολιτικού και συγγραφέα που προσεχε τις λογοτεχνικές μόδες της εποχής.

Μετά την ένταξή του στο σοσιαλισμό, ο William Morris έγραψε το  News from Nowhere (1891), ένα ουτοπικό μυθιστόρημα με ριζοσπαστική έμπνευση.

Στο δοκίμιο The Veins of Wealth, ο John Ruskin (1819-1900), συγγραφέας του βιβλίου The Stones of Venice (1852), το αποτέλεσμα της αγάπης του για τη γοτθική τέχνη και μιας μακράς περίοδου μελέτης, θα περιγράψει τα ιδανικά μιας κοινωνικής μεταρρύθμισης και θα προτεινει την έννοια της ανταμοιβής για τη συμβολή του ατόμου στην ευημερία της κοινωνίας

Εάν, κατά τον δέκατο όγδοο αιώνα, οι Γάλλοι φιλόσοφοι εισήγαγαν τον ορο «ιδεολογία» για να περιγραψουν ηθικες και πολιτικες ιδεες  χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουν στη μεταφυσική, αυτή η εννοια απεχτησε αργότερα εξέχοντα ρόλο στη φιλοσοφία του Μαρξ και του Ένγκελς. Τον εικοστό αιώνα η σχέση μεταξύ ιδεολογίας και ουτοπίας κατέλαβε το επίκεντρο μιας εντονης συζήτησης.

Ντεϊσμός

Ντεϊσμός ονομάζεται η άποψη ότι η λογική μάλλον, παρά η θεία αποκάλυψη ή η παράδοση, πρέπει να τοποθετούνται στη βάση της πίστης μας στον Θεό. Οι ντεϊστές απορρίπτουν την οργανωμένη θρησκεία και προωθούν τη λογική ως τον κρίσιμο παράγοντα στη λήψη ηθικών αποφάσεων. Η λογική αυτή βάση είθισται να θεμελιώνεται στο κοσμολογικό επιχείρημα (επιχείρημα σχετικά με το Πρώτο Αίτιο), το τελεολογικό επιχείρημα (επιχείρημα του Σχεδιασμού), καθώς και άλλες πλευρές αυτού που ονομαζόταν φυσική θρησκεία. Ο ντεϊσμός κατέληξε να ταυτιστεί με την κλασική πεποίθηση ότι ο Θεός δημιούργησε μεν τον κόσμο, αλλά δεν παρεμβαίνει πλέον στη λειτουργία του, μολονότι τούτο δεν αποτελεί απαραίτητο συστατικό του ντεϊσμού.

Το Colloquium heptaplomeres de rerum sublimium arcanis abditis του Jean Bodin θεωρείται ο πρόδρομος του Ντεϊσμου.  Γραφτηκε το 1587 και κυκλοφορεί χειρόγραφο αλλα τυπώνεται μόνο το 1857: ο διάλογος πραγματοποιείται με τη μορφή σύγκρισης μεταξύ εκπροσώπων διαφορετικών θρησκευτικών και φιλοσοφικών απόψεων, οι οποίοι, όλοι συμφωνούν στην ανάγκη να πιστέψουν σε ένα δημιουργό, φιλοδοξώντας σε μια ειρηνική ανοχή.

Μερικά ονόματα που έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιήσει οι ντεϊστές για τη θεότητα είναι και τα παρακάτω:

Δημιουργός (ή Πλάστης) (χρησιμοποιείται στην Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ)
Θείος Συγγραφέας
Θεία Πρόνοια (χρησιμοποιείται στην Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ)
Θείος Ωρολογοποιός
Πρώτο Αίτιο (πρώτη χρήση πιθανότατα από τον Αριστοτέλη)
Μέγας Αρχιτέκτονας
Θεός της Φύσης (χρησιμοποιείται στην Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ)
Πρόνοια

Οι πιο γνωστοί Αμερικανοί deist φιλόσοφοι, επιστήμονες και συγγραφείς ήταν ο φιλόσοφος Thomas Paine και οι ιδρυτές πατέρες των Ηνωμένων Πολιτειών, υπογράφοντες τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας: John Adams, Benjamin Franklin, Alexander Hamilton, John Jay, Thomas Jefferson, James Madison και Τζορτζ Ουάσιγκτον. Ο Τόμας Πέιν δημοσίευσε την Εποχή της Λογικής,(The Age of Reason, Λονδινο, 1794) μια πραγματεία που κατέστησε δημοφιλή τον ντεϊσμό σ' όλες τις γωνιές της Αμερικής και της Ευρώπης.

Στη Γαλλία ντεϊστές ήταν οι  Jean Jacques Rousseau, Denis Diderot, Voltaire (αν και, στο Φιλοσοφικό Λεξικό χρησιμοποιεί τον όρο θεϊσμός), D'Alembert και La Mettrie.

Ο Ζαν Μπατίστ Σε (Jean-Baptiste Say) γεννήθηκε στη Λιόν στις 5 Ιανουαρίου 1767.

Μετά τη Γαλλική Επανάσταση, στην οποία έλαβε ενεργό μέρος, ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Το 1794 εξέδωσε το περιοδικό «La Decade philosophique, litteraire, et politique» («Η Δεκαετία, φιλοσοφικά, λογοτεχνικά και πολιτικά»), στο οποίο προπαγάνδιζε τις θέσεις του Άνταμ Σμιθ.

Κυριότερο έργο του υπήρξε η «Πραγματεία περί της Πολιτικής Οικονομίας» («Traite d’ economie politique»), που εκδόθηκε το 1803. Στο βιβλίο του αυτό διατυπώνει την άποψη ότι η προσφορά δημιουργεί και την αντίστοιχη ζήτηση («Περί αγορών Νόμος» ή «Νόμος του Σε»).

Ως εκ τούτου απέδιδε τη βαθιά ύφεση της οικονομίας, όχι σε μια γενική ανεπάρκεια της ζήτησης, αλλά σε παροδική υπερπαραγωγή κάποιων αγαθών και υποπαραγωγή κάποιων άλλων.

Ο «Νόμος του Σε» παρέμεινε βασική αρχή της ορθόδοξης φιλελεύθερης οικονομικής σχολής μέχρι τη μεγάλη ύφεση του 1930. Μια προφανής συνέπειά του είναι ότι το καπιταλιστικό σύστημα αυτοδιαρθρώνεται και ως εκ τούτου δεν υπάρχει λόγος κυβερνητικής παρέμβασης στη λειτουργία της οικονομίας. Ο «Νόμος του Σε» δέχθηκε την έντονη κριτική του Τζον Κέινς στο κλασικό έργο του «Γενική Θεωρία της Απασχόλησης του Τόκου και του Χρήματος» (1936).